Ken Ham1, bekend als CEO van de Amerikaanse creationistische organisatie Answers in Genesis2, het Creation Museum3 en de Ark Encounter in Kentucky4, wordt door velen geliefd en door velen gehaat. Hij is fervent voorvechter van het Bijbelhistorische gedachtegoed en is in die hoedanigheid een bekende persoonlijkheid binnen het schepping/evolutiedebat. Wat veel mensen niet weten, is dat Ken Ham een verleden heeft als docent. Deze combinatie van compromisloosheid en de gave om kinderen toe te spreken komt tot uiting in het recent in het Nederlands verschenen boek Dinosaurussen voor kids, oorspronkelijk in 2009 in Amerika uitgegeven als Dinosaurs for kids. Het is een boek dat duidelijke taal spreekt, in letterlijke en in overdrachtelijke zin. Net als Ken Ham, zal dit boek wellicht zowel geliefd als gehaat gaan worden.
Duidelijkheid
Ham begint het boek door de indeling in zeven periodes aan te geven: ‘Ontstaan’, ‘Geen angst’, ‘Gevallen’, ‘De zondvloed’, Verdwenen’, ‘Gevonden’ en ‘Fictie’. Voordat de eerste periode, ‘Ontstaan’, aanvangt, krijgt de lezer wat algemene informatie over dinosaurussen en wordt meteen ook duidelijk gemaakt vanuit welke optiek de materie benaderd wordt: die van de Bijbel. Ham realiseert zich dat kinderen met vele vragen kunnen zitten en verzuimt niet hier in ruime mate op in te gaan. Wie, net als ik dat was, als kind gefascineerd is door dinosaurussen, zal ongetwijfeld met de nodige seculiere literatuur hierover in aanraking komen. In de bibliotheek is immers niet veel anders verkrijgbaar. Bij kinderen die nog geen notie van tijd hebben zal het misschien allemaal wel meevallen, maar degenen die wat verder doordenken kunnen weleens voor lastige vragen komen te staan wanneer ze lezen over miljoenen jaren durende ontstaansprocessen. Juist voor die groep is dit boek een welkome toevoeging.
Dinosaurussen voor kids
Hoewel in Dinosaurussen voor kids wordt uitgegaan van de Bijbelse historie, komt ook de seculiere visie op dinosaurussen aan bod. De evolutionaire tijdlijn wordt naast de Bijbelse gelegd. Dit is van belang, omdat kinderen die dit boek ter hand nemen anders voor grote vraagtekens kunnen komen te staan wanneer ze een seculier boek over dinosaurussen lezen. Het is daarom beter kinderen met beide uitgangspunten kennis te laten maken. Daarnaast komen de meeste veelgebruikte argumenten voor een relatief jonge historie (wat is ‘jong’ als niets ouder is dan 6000 jaar?) aan bod. Wat in dit boek duidelijk niet ontbreekt is de Bijbelse boodschap. Het Evangelie klinkt op veel pagina’s door en wordt ook expliciet besproken. Ook lezen we de nodige Bijbelsteksten waar die relevant zijn (vertaling HSV).
Stelligheid
Ken Ham is in het boek stellig over de ouderdom van de aarde: ongeveer 6000 jaar. Dit is niet verwonderlijk, aangezien het merendeel van de (Amerikaanse) creationisten rekent met de genealogieën uit de Masoretische tekst. Hierop baseerde aartsbisschop James Usher in de zeventiende eeuw zijn berekening die een schepping van 4004 v.Chr. uitwees, een berekening die nog vaak wordt gehanteerd. Niet iedere creationistische onderzoeker sluit zich hier overigens bij aan. Zo gaat Barry Setterfield uit van de Septuaginta en komt, in combinatie met zijn natuurkundige onderzoeken, uit op een scheppingsmoment dat op 5680 v.Chr. ligt.5 In 1985 redeneerde dr. A.J. Monty White in zijn boekje Hoe oud is de aarde?6 dat wij niet al te stellig moeten proberen te rekenen met de genealogieën, aangezien deze volgens hem niet kunnen worden gebruikt om een exacte scheppingsdatum te bepalen. Onderbouwd met een achttal argumenten waarvan de bespreking hier te ver zou voeren, schat hij in dat het gaat om aanmerkelijk meer dan 6000 jaar geleden, maar nog steeds duizenden en geen miljoenen jaren. In eigen land schrijft Willem de Visser in zijn boek Herschreven geschiedenis7 dat vanaf Noach wellicht gerekend wordt met het moment waarop de zoon een zegen van de vader ontvangt met de opdracht de geschiedenissen goed te bewaren en die van hemzelf hieraan toe te voegen. Onderbouwd met andere gegevens komt De Visser uit op een schepping 5723 v.Chr. In zijn recentelijk verschenen boek Oorspronkelijk8 geeft dr. M.J. Paul aan dat er redenen zijn om de langere chronologie (conform de geslachtsregisters in de Septuaginta) te overwegen. Op zich doet het er natuurlijk niet al te veel toe in verhouding tot de periode van 200 tot 65 miljoen jaar geleden die de dinosauriërs wordt toegeschreven, maar kinderen nemen stelligheid over.
Op Amerika gericht
Wanneer Ham uitlegt waarom het woord ‘dinosaurus’ niet in de Bijbel staat, wordt de Statenvertaling genoemd. Wellicht zal hier in de oorspronkelijke tekst over de King James Version gesproken zijn, maar voor het Nederlandse lezerspubliek is dit een mooie aanpassing. Hetzelfde geldt echter niet voor bijvoorbeeld de Tyrannosaurus rex Sue, tentoongesteld in het Chicago Field Museum, die als voorbeeld van een mooi bewaard T.rex-skelet aangehaald wordt. Inmiddels hebben wij hier in Nederlands natuurlijk recentelijk kennisgemaakt met Trix, een vergelijkbaar geval. Het Amerikaanse museum wordt meerdere keren aangehaald, net als Amerikaanse regelgeving omtrent fossielen. Vanzelfsprekend voor de Nederlandse doelgroep niet erg relevant, maar we hebben nu eenmaal met vertaald werk te maken. Verder gaat Ken Ham uit van de onder veel Amerikaanse creationisten heersende opvatting dat de zondvloed verantwoordelijk is voor de vorming van de vele dinofossielen. Van het in Europa wel aangehangen Rekolonisatiemodel wordt niet gerept.
Wat verder opvalt
Het Nederlands in Dinosaurussen voor kids is weliswaar gericht op de jeugdige lezer, maar kent tegelijkertijd de nodige moeilijke woorden. Of dit problematisch moet worden geacht valt echter te bezien. Als jochie kon ik termen als Pterodactylus en Triceratops foutloos schrijven en linken aan het juiste dier, dus uiteindelijk zullen woorden als ‘seculiere wetenschappers’, ‘flexibele bloedvaten’ en ‘geologische omstandigheden’ niet direct een struikelblok hoeven vormen. Niettemin doet de combinatie van lastige taal en een kinderlijk toespreken soms wat onnatuurlijk aan.
Dinosaurussen voor kids telt vierenzestig pagina’s en is verschenen in een degelijke, gebonden uitgave met harde kaft en papier van hoge kwaliteit. De vaak paginagrote illustraties van Bill Looney maken het boek aantrekkelijk voor jonge lezer, al moet de stijl – die op een of andere manier wat ‘kunstmatig’ aan doet – je misschien wel aanspreken.
Al met al is Dinosaurussen voor kids een welkome toevoeging aan het Nederlandstalige werk op creationistisch gebied, zeker daar het een doelgroep betreft die veel te maken zal gaan krijgen met de evolutievisie. Omdat beide kanten van het debat in dit boek aan bod komen, zijn kinderen na het lezen ervan in elk geval weer iets beter hierop voorbereid. Bovendien behandelt het een onderwerp dat heel veel kinderen aanspreekt.
Dit rijk geïllustreerde kinderboek wordt ook in onze webshop te koop aangeboden.
Voetnoten
- https://answersingenesis.org/bios/ken-ham/.
- https://answersingenesis.org/.
- https://creationmuseum.org/.
- https://arkencounter.com/.
- http://setterfield.org/Timeline_changes.html.
- Dr. A.J. Monty White, Hoe oud is de aarde?, Pro Mission Book Service, 1985, p. 23-30. Dit boekje is wordt ook in onze webshop te koop aangeboden.
- Willem de Visser, Herschreven geschiedenis, Free Musketeers, 2010.
- Dr. M.J. Paul, Oorspronkelijk, De Banier, 2017, p.187-188. Dit boek wordt in onze webshop te koop aangeboden.
