Vorige maand besprak de auteur de speelfilm Armageddon (1998).1 Door een aantal sceptici en critici is hierop gereageerd. Hieronder een beantwoording van de gestelde vragen en een reactie op de (soms misplaatste) kritiek.
Meteorietinslagen
In het originele artikel schreef ik het volgende: “Sinds dat meteorietinslagen weer mogen in de wetenschap…”. Hier is met een kritische vraag op gereageerd. Voordat we reageren op de vraag van de scepticus wil de auteur aangeven dat hij deze zin wat aangepast heeft. Ik heb daarom gekozen voor ‘weer volop meedoen in de geologie’, dit doet ten eerste meer recht aan mensen die door de eeuwen heen geologische gevolgen van meteorietinslagen verdedigden, klinkt minder negatief en is minder algemeen. Een scepticus reageerde op het artikel met een vraag. Hij schreef: “??? Waar komt dit vandaan? Meteorietinslagen zijn nooit weggeweest, voor zover ik weet…”. De scepticus herhaalt op dezelfde wijze deze vraag in een andere Facebookdraad. De gestelde zin, in het artikel, deed bij een medechristen de wenkbrauwen omhoog schieten. Daarom (?) heeft hij de rest van het artikel niet gelezen. “Als er al zoiets in het kopje staat…” De opmerking in de openingsalinea (niet het kopje) vraagt om onderbouwing.
Deze zin kan ik onderbouwen met een werk van geoloog James Lawrence Powell2 met als titel Four Revolutions in Earth Science. From Heresy to Truth.3 Deze vier revoluties in de aardwetenschappen zijn het tijdsconcept ‘deep time’, Continental Drift, meteorietinslagen en Global Warming. Powell schrijft in de introductie:
“During the twentieth century scientists made four fundamental and surprising discoveries about the Earth: our planet is billions of years old, continents and ocean floors move, rocks as big as mountains fall from the sky, and humans are changing the climate. When first proposed, each violated long-held beliefs and quickly came to be regarded as scientific, and sometimes religious heresy. Then, after decades of rejection, scientists reversed themselves and came to accept eacht theory. Today, scientists regard deep time, continental drift, meteorite impact, and anthropogenic global warming as established truths.”
De auteur geeft aan dat het strikte uniformitarianisme de oorzaak is dat deze theorieën, waaronder meteorietinslagen, niet volop mee konden doen in de geologie. Hij schrijft op bladzijde 291:
“One could argue that continental drift is too slow a process to be considered catastrophic, or that since drift is happening today, the present is still the keay to the past. But that would be to fiddle with words. On the timescale of our planet the collision of continents and the opening of ocean basins surely classifies as catastrophic. Even so the impact of an asteroid the size of a moutain arriving at tens of thousands of miles per hour. Meteorite impact not only violated uniformitarianism, it appealed to a deus ex machina, implicitly accusing geology of being incapable of solving its own problems using its own methods. Geology had long ago discarded catastrophism and adopted uniformitarianism as its ruling paradigm. For twentieth-century geologists, to accept continental drift and meteorite impact was to turn back the clock and cede geology’s most important principle. As Rollin Chamberlin poignantly said, to accept drift required geologists to “forget everything which has been learned in the last 70 years and start over again.” And that is essentially what they had to do.”
Het voert te ver om het hele boek over te typen, maar voor de receptiegeschiedenis van meteorietinslagen in de geologie zie blz. 167-235 van het mooie en leerzame boek van Powell.
False balance
Een criticus liet de auteur via de chat van Facebook weten dat de onderstaande zin uit het originele artikel de indruk kan geven van een False balance.4 We schreven: “Niet iedere geleerde is het er over eens dat door deze impact de dinosauriërs zijn uitgestorven, maar de meesten geven wel aan dát er een impact is geweest.” De criticus gaf aan dat de gedachte dat dinosauriërs niet door deze bekende meteorietinslag zijn uitgestorven onder naturalisten nu helemaal ‘uit de mode’ is. Met de criticus denkt de auteur inderdaad dat de veruit de meeste naturalistische geologen deze theorie accepteren en dat volgens hen inderdaad de dinosauriërs zijn uitgestorven als gevolg van de meteorietinslag. Het was niet onze bedoeling om een False balance te presenteren, maar om volledig te zijn. Er zijn namelijk enkele geologen die deze inslag niet zien als oorzaak van het uitsterven van de dinosauriërs en de meeste creationistische geologen zullen dat al helemaal niet zo zien.5 Om de criticus recht te doen en geen verkeerde indruk te wekken heb ik de geciteerde zin gewijzigd.
Hollywoodproducties niet over een kam scheren met de resultaten van de naturalistische wetenschap
Een andere criticus reageert als volgt:
“Om een commerciële hollywoodproductie [sic] over dezelfde kam te scheren als generaties lang mondiaal, integer en bewezen wetenschappelijk onderzoek (enkel omdat de commerciële makers van die film dat claimen…) dat gaat me te ver… Volgens mij speelt deze film geen enkele rol in welk debat dan ook.”
Het is voor de auteur een raadsel waar de criticus op wil reageren. We herkennen ons niet in het bovenstaande en de reactie doet ook geen recht aan het artikel. Nergens scheren wij Hollywoodproducties over één kam met naturalistische wetenschapsbeoefening. Integendeel. We maken zelfs een scheiding tussen de filmindustrie en de wetenschapsbeoefening in de opening van het artikel. Daarnaast is in de bespreking te zien dat we kritiek hebben op de weergave van de naturalistische wetenschap aan het begin van de film Armageddon. De auteur gebruikt daar de standaard wetenschappelijke inzichten rondom de effecten van de K/T-impact op het klimaat tegen de claims van de film. Armageddon geeft 1000 jaar geen zonlicht, naturalistische studies die vóór het verschijnen van de film gedaan zijn, geven véél minder aan namelijk zo’n zes maanden (voor uitgebreide verwijzing zie onze bespreking). Verder zien we dat de makers in de film niet claimen dat ze de naturalistische wetenschap goed weergegeven hebben. De film bevat ook geen ‘wetenschappelijke’ verantwoording of een ‘kijkje achter de schermen’ zoals dat bij Melancholia wel het geval is. Uiteraard speelt Armageddon argumentatief geen enkele rol in het wetenschappelijke debat, het is immers een speelfilm. Om helder te krijgen waarom de criticus het bovenstaande schreef, hebben we hem een verhelderingsvraag gesteld. Bij het klaarmaken van dit artikel zagen we op Facebook dat deze criticus liet weten dat hij het wat te stellig formuleerde en ‘zelfs wat onheus’. Hij biedt zijn excuses aan, maar eindigt helaas toch in een overhaaste generalisatie (drogreden) dat Logos Instituut wel vaker aan ‘wetenschappelijke conclusies vaak niet meer dan een anekdotische waarde hecht’. Hij geeft hier geen voorbeelden zodat we hier moeten gissen.
Een scepticus reageert op het artikel als volgt:
“Wanneer ga je eens uit van echte wetenschap, Jan. Het wordt nu echt gênant.”
Kennelijk heeft de beste man het artikel niet (goed) gelezen. Daar wordt naturalistisch onderzoek (dat noemt de scepticus echte wetenschap) geciteerd en serieus genomen. Uiteraard zal de naturalistische wetenschapsbeoefening niet mijn uitgangspunt zijn. Daar heb ik meerdere redenen voor, maar de belangrijkste is dat de uitgangspunten strijden met Gods Openbaring en dat de uitkomsten soms dissonant zijn met de Schrift. Een tweede reden is dat vormen van sciëntisme een té positivistisch beeld van de wetenschapsbeoefening geven en tot filosofische problemen leiden.6
Een andere scepticus probeert de auteur verdacht te maken door het volgende te stellen:
“Ik vermoed dat het vooral een poging is van Jan om ‘de wetenschap’ af te schilderen als close minded t.o.v. die oh zo open minded creationisten.”
Dit was niet de bedoeling van de auteur met de openingsalinea. We wilden laten zien dat men binnen de geologie tegenwoordig weer volop catastrofistisch denkt. We doen hier geen poging om dit verkeerd af te schilderen, omdat dit gegeven in de ogen van de auteur ook niet verkeerd is. Integendeel we moedigen catastrofistisch denken binnen de naturalistische wetenschapsbeoefening juist van harte aan. We zien dat er binnen beide paradigma’s mensen zijn met een ‘closed mind’ en een ‘open mind’. We hoeven daarmee niet te wijzen naar anderen. Een paradigma verdedigen hoeft ook niet op de wijze zoals de scepticus dat voorstelt. Door (het model van) de ‘tegenstander’ kwaad af te schilderen wordt het ‘eigen’ model niet ineens juist.
Literatuur
- Clarey, T., 2015, Dinosaurs: Marvels of God’s design (Green Forest: Master Books).
- Moreland, J.P., 2018, Scientism and Secularism. Learning to Respond to a Dangerous Ideology (Wheaton: Crossway).
- Powell, J.L., 2014, Four Revolutions in the Earth Sciences. From Heresy to Truth (New York: Columbia University Press).
Voetnoten
- https://logos.nl/armageddon-wat-als-een-asteroide-de-aarde-treft/.
- Dr. J.L. Powell is geoloog en was hoofd van de geologieafdeling van Oberlin College en daarna ‘president’ van Franklin & Marshall College en Reed College. Hij promoveerde in 1962 aan het Massachusetts Institute for Techonology in de geochemie op een proefschrift met als titel ‘The strontium isotopic composition and origin of carbonatites’. Eerder schreef hij het boek Night Comes to the Cretaceous waarin hij het debat rond de extinctie van de dinosauriërs in kaart bracht.
- Powell 2014.
- Zie Wikipedia: https://en.m.wikipedia.org/wiki/False_balance.
- Zie voor dat laatste bijvoorbeeld Clarey 2015.
- Zie voor een bespreking daarvan Moreland 2018. Ook het Nederlandse Abraham Kuyper Center heeft zich beziggehouden met sciëntisme.
