Er gaat een nieuw virus over de wereld. De meeste mensen noemen het ‘coronavirus’. Het werd voor het eerst vastgesteld in Wuhan, China en duikt al op in meerdere landen. Veel mensen zijn gestorven. Wat moeten we er van denken? Ondersteunen virussen evolutie? Kunnen we ze in een creatiecontext verklaren? Kan dit deel uitmaken van de ‘zeer goede’ schepping? Zet je schrap, want ik sta op het punt om dat wat je denkt over virussen op zijn kop te zetten.
De meeste virussen zijn nuttig
Het is een schok voor veel mensen als ze het horen, maar de meeste virussen zijn goed voor je. Heb je gehoord dat er zoveel bacteriën in en op je lichaam zijn als er cellen in je lichaam zijn? Dat is waar. Maar het is ook waar dat je meer virussen in je darmen hebt dan bacteriën! In feite speelt de virale populatie (het ‘viroom’1) een belangrijke rol bij het reguleren van het aantal en de soorten bacteriën in je lichaam.2 Zonder die zouden we geheel opgegeten worden door de hongerige kleine bacteriën die in onze darmen leven.
Heb je ooit in zee gezwommen? Toen zwom je in een sterk geconcentreerde bacteriesoep. Er zijn massa’s bacteriën in zeewater, met veel verschillende soorten. Maar zoals in je darmen, zijn er meer virussen dan bacteriën en ze spelen waarschijnlijk een rol bij het handhaven en in evenwicht houden van de bacteriepopulatie in zeewater. Zouden er zelfs wel vissen kunnen zijn als er geen virussen waren? Dat is een interessante vraag die een ondernemende jonge wetenschapper misschien ooit kan beantwoorden.
Bent je ooit in een meer gaan zwemmen? Ook toen zwom je in een soep van bacteriën en virussen. Waren er in dat meer eenden, zwanen of ganzen aanwezig? Dan zwom je tussen griepvirussen. In feite zijn watervogels dragers van alle mogelijke soorten griepvirussen, inclusief soorten die mensen niet infecteren. Deze virussen komen in het water als de vogels poepen. Maar de aanwezigheid van het virus veroorzaakt meestal geen ziekte bij deze vogels,3 of bij jou, hoewel je ze in je ogen, oren en mond krijgt. Een evolutionist zou kunnen zeggen dat de reden dat de vogels (meestal) niet ziek worden, komt omdat de twee al miljoenen jaren met elkaar in oorlog zijn en er een soort wapenstilstand is, waarin het virus de gastheer niet dood en de gastheer het virus een plek geeft om te leven. Vanuit een scheppingsperspectief heeft het griepvirus waarschijnlijk een gunstige rol voor de vogels, maar het is twijfelachtig of iemand daar al naar heeft gezocht.
Sommige virussen zijn mogelijk uit het genoom ontsnapt
Wist je dat je eigen cellen veel van dezelfde dingen produceren waar virussen van zijn gemaakt? We maken eiwitjasjes, we kopiëren DNA en RNA, we hebben mechanismen om DNA naar verschillende delen van het genoom te verplaatsen, enz. Sommige virussen kunnen dus zijn ontstaan bij normale cellulaire processen.4 De onderdelen zijn er allemaal, soms worden de onderdelen samengevoegd tot dingen die sterk op een virus lijken. Er hoeft maar een enkele toevallige wijziging op te treden en het proces kan uit de hand lopen en ‘viraal gaan’.
Sommige virussen zijn mogelijk aan hun oorspronkelijke ontwerpbeperkingen ontsnapt
Maar niet alle virussen zijn genoomachtig. Veel virussen die ziekten veroorzaken, zien eruit alsof ze zijn ontworpen om te doen wat ze doen. Waar komen die vandaan? Welnu, als er een virus bestaat dat is ontworpen om de cellen van een bacterie, of een muis, of een persoon te infecteren, dan is er waarschijnlijk wederzijdse controle en evenwicht in dat systeem. Als een van deze controles uitvalt, kan het virus zich mogelijk veel sneller vermenigvuldigen dan waarvoor het oorspronkelijk was ontworpen. Dit zou leiden tot ziekte. Een ‘voordelig’ virus kan zo dus misschien een gevaarlijk virus worden. Er kunnen slechts enkele kleine mutaties voor nodig zijn, zoals misschien een verandering in een cellulaire herkenningsfactor die voorkomt dat de gastheercellen het virus detecteren en daardoor reguleren.
Virussen die van soort op soort overspringen, zijn vooral gevaarlijk
We kunnen nu het coronavirus bespreken, een virus dat niet bij mensen thuishoort. Virussen die tussen soorten overspringen, worden zoönotica genoemd (herken het woord ‘zoo’ in die naam). We hebben veel bewijzen voor zoönotische virussen, waaronder griep5, de coronavirusfamilie (dit nieuwe virus, SARS en MERS) en HIV (het virus dat aids veroorzaakt). Al deze veroorzaken ziektes bij mensen. Sommige daarvan zijn al heel lang in de menselijke populatie aanwezig. Gelukkig doven veel nieuwe virussen vanzelf uit. Virussen zullen ook na verloop van tijd verzwakken. Naarmate ze zich vermenigvuldigen, nemen ze mutaties op en soms zullen die mutaties ze verzwakken tot het punt waarop ze niet langer worden overgedragen. Dit is echter niet altijd het geval en sommige virussen, zoals HIV of het humane verkoudheidsvirus (weer een ander coronavirus), kunnen zich blijven verspreiden, ondanks het oppikken van mutaties. Het hangt van veel verschillende factoren af en geen twee virussen zijn hetzelfde.
Opkomende virussen vormen een reële bedreiging
De mensheid is door heel de geschiedenis heen getroffen door verschikkelijke epidemieën. Sommige daarvan, zoals de zwarte dood, zijn goed gedocumenteerd (dit werd veroorzaakt door een bacterie die door vlooien werd verspreid). Andere zetten ons aan het puzzelen. Al wat we weten is, dat meerdere oude koninkrijken, beschavingen en steden hebben geleden onder enorme episodes van ziekte en dood. Soms laten de gegevens ons toe om een onderbouwde inschatting te maken van de oorzaak van de ziekte, maar dit is niet algemeen.
De oorspronkelijke schepping kende geen ziekte,6 maar ziekten zijn er de afgelopen zesduizend jaar geweest. Net als ze eens ontstonden, is er geen reden te verwachten dat in de toekomst geen nieuwe virale besmettingen zullen verschijnen. Dit is geen reden om bang van te worden, maar het zou ons moeten helpen om onze soms kwetsbare positie op deze aarde nuchter te beoordelen.
We hebben allerlei vangnetten gecreëerd om de verspreiding van infecties te voorkomen en de wereld begint steeds sneller te reageren op nieuwe bedreigingen. Quarantaines, handen wassen en vaccinaties maken allemaal deel uit van die strategie, afhankelijk van de ernst, het risico en of we wel of niet een manier hebben bedacht om er tegen te vaccineren.
Kijk naar de meest recente ebola-uitbraak in Afrika. We hebben vele miljoenen dollars uitgegeven om die mensen door die verschrikkelijke tijd te helpen en een wereldwijde uitbraak werd weer voorkomen. De uitbraak van het coronavirus dat momenteel door China7 gaat, is een ander voorbeeld. Gelukkig is het sterftecijfer, dat begon bij ongeveer 20%, met ongeveer de helft gedaald, waarschijnlijk omdat artsen beter worden in het behandelen van de ziekte. Maar zelfs een percentage van 1 of 2% zou gelijk zijn aan vele miljoenen mensen als het uit de hand zou lopen en het virus net zo algemeen zou worden als bijvoorbeeld die voor verkoudheid. Maar de wetenschappelijke gemeenschap reageerde heel snel. In korte tijd werden meerdere gensequenties voor het virus voltooid en in openbare databestande gezet en produceerden elektronenmicroscopen foto’s waar we mee te maken hadden. De snelheid hiervan was ongekend.
De toekomst van het coronavirus
Als deze virusuitbraak de loop van de voorgaanden volgt, kan het coronavirus vanzelf uitdoven. Dit is wat schijnbaar gebeurd is met het humane H1N1-griepvirus dat in 1917 de wereld overspoelde en miljoenen mensen heeft gedood. Het duurde 40 jaar voordat het verdween. Het werd opnieuw geïntroduceerd uit een opgeslagen laboratoriummonster in 1976 en duurde nog 33 jaar voordat het opnieuw verdween tijdens de H1N1-varkensgrieppandemie van 2009–2010, die geen bijzonder dodelijk virus was. De latere versies hadden niet de dodelijke aard als de eerdere versies, en het feit dat de menselijke H1N1 niet kon blijven bestaan in de menselijke populatie is een goed bewijs dat het genetische entropie onderging. Het virus pikte zelfs meer dan 14 mutaties per jaar terwijl het actief was en meer dan 10% van zijn genoom was gemuteerd voordat het uitstierf.8 Dit stemde overeen met eerder gepubliceerde computersimulaties.9
Maar het coronavirus is geen griep. We weten ook niet zeker waar of hoe dit virus is ontstaan, hoewel het waarschijnlijk afkomstig is van vleermuizen, misschien via een omweg. Hoe dan ook, het zal heel voorzichtig moeten worden behandeld en onze gezondheidszorg moet het als een ernstige en onmiddellijke bedreiging behandelen. We kunnen niet decennia wachten tot genetische entropie zijn tol eist.
Hoe moeten we reageren?
Onder het schepping/vloek-model is er geen reden om te verwachten dat er geen nieuwe ziekten zullen opduiken. Toch, als er een verschijnt, moeten we het risico nuchter beoordelen en de juiste voorzorgsmaatregelen nemen. We moeten ook altijd bereid zijn om mensen in nood te helpen, beseffende dat ook wij altijd in die situatie hadden kunnen zijn. Liefdadigheid geven, bij voorkeur via een christelijke hulporganisatie, is altijd een optie. Maar we moeten ook de mogelijkheden om het evangelie te delen niet uit het oog verliezen, want heel vaak, als een persoon zich realiseert hoe fragiel het leven eigenlijk is, is die meer bereid de hoop te aanvaarden die Jezus Christus aanbiedt.
Conclusies
Virussen maken deel uit van Gods geschapen orde. We kunnen zien dat vele een nuttige rol spelen. Toch leven we in een door zonde vervloekte wereld met veel lijden, dood en ziekte. Sommige virussen zijn gevaarlijk geworden en hebben ongekend leed veroorzaakt die de hele mensheid trof, de hele geschiedenis door. Deze hebben ons gedwongen om innovatieve strategieën te ontwikkelen om deze virussen onder controle te houden. God heeft ons geen lang leven noch een goede gezondheid beloofd. Maar Hij heeft beloofd deze door zonde vervloekte wereld en onze door ziekte verwoeste lichamen te verlossen en daarom is onze hoop niet hier op deze aarde. Laten we naar Hem uitzien voor hoop, want onze verlossing komt naderbij.
Dit artikel is met toestemming overgenomen van Creation Ministries International. Het originele artikel is hier te vinden.
Voetnoten
- Dit is een goede beschrijving van wat een viroom is, maar het heeft een evolutionistische insteek: sciencedirect.com/topics/immunology-and-microbiology/human-virome.
- Dit is een artikel vanuit het Bijbelse Schepping-Zondeval uitgangspunt over een belangrijke functie van het zoogdieren viroom: Francis, J.W., Ingle, M., and Wood, T.C., Bacteriophages as beneficial regulators of the mammalian Microbiome, Proc. Int. Conf. Creationism 8:152–157, 2018; creationicc.org.
- Barber, M.R. et al., Association of RIG-I with innate immunity of ducks to influenza, PNAS 107(13):5913–5918, 2010.
- Terborg, P., The ‘VIGE-first hypothesis–how easy it is to swap cause and effect, J. Creation 27(3):105–112, 2013. (VIGE = Variation-Inducing Genetic Element)
- Ma, W., Kahn, R.E., and Richt, J.A., The pig as a mixing vessel for influenza viruses: human and vertinary implications, J. Mol. Genet. Med. 3(1):158–166, 2008.
- https://creation.com/death-and-suffering-questions-and-answers
- Red.: op het moment van schrijven van dit artikel was de uitbraak nog vrijwel geheel beperkt tot China.
- Carter, R.W., and Sanford, J.C., A new look at an old virus: mutation accumulation in the human H1N1 influenza virus since 1918, Theoretical Biology and Medical Modelling 9:42, 2012.
- Brewer, W., Smith, F.D., and Sanford, J.C., Information loss: potential for accelerating natural genetic attenuation of RNA viruses; in: Marks II, R.J., Behe, M.J., Dembski, W.A., Gordon, B., and Sanford, J.C. (Eds.), Biological Information—New Perspectives, World Scientific, Singapore, pp. 369–384, 2013.
