De grote vloed

Als het verhaal van de zondvloed in Genesis historisch betrouwbaar is en op een echte wereldwijde overstroming teruggaat, mag je verwachten dat daarvan sporen zijn terug te vinden in de mythen en overleveringen van de volkeren. Evenzo is het waarschijnlijk dat er nog overleveringen en mythen zijn met herinneringen aan de Schepping, de hof van Eden, de boom des levens, de zondeval, de torenbouw van Babel en de Babylonische spraakverwarring.

In deze uitvoerige studie laat auteur Tjarko Evenboer zien dat dat inderdaad het geval is. Met name bij de zondvloed is dat opvallend. Niet alleen vinden we zondvloedverhalen bij de Babyloniërs, Egyptenaren, Grieken, Indiërs en Chinezen uit een ver verleden, maar heel opmerkelijk ook vandaag de dag bij zeer veel volkeren op de meest afgelegen plaatsen ter wereld. Sommige van die mythen lijken erg op het verhaal van Genesis (bijvoorbeeld omdat ze vermelden dat er vogels worden uitgezonden), andere wijken af. Maar een paar punten hebben ze allemaal gemeenschappelijk: God (of de goden) straft de mensheid met een grote, catastrofale vloed, één familie overleeft de ramp en uiteindelijk wordt de aarde opnieuw bevolkt.

Verklaringen

Deze overeenkomsten zijn de geleerden al eerder opgevallen en daar hebben ze verklaringen voor trachten te vinden. Een theorie die je vaak hoort, is dat deze verhalen zijn ontstaan onder invloed van christelijke missionarissen en zendelingen die al eeuwenlang het Evangelie verkondigden. In sommige gevallen is dat inderdaad mogelijk, maar terecht voert Tjarko Evenboer aan dat je dan op zijn minst ook sporen van andere verhalen zou verwachten, zoals de tien plagen in Egypte, de uittocht uit Egypte of Jezus die zieken geneest. Dat is echter niet het geval.

Een tweede theorie is dat het in de verhalen steeds om een regionale zondvloed gaat, die veel indruk op de mensen heeft gemaakt. Maar dan blijft het merkwaardig dat zoveel volkeren juist zondvloedverhalen hebben. In het verleden zijn er immers ook vele aardbevingen, vulkaanuitbarstingen, cyclonen, tornado’s, sprinkhanenplagen en droogtes geweest, maar het aantal overleveringen hierover is veel minder talrijk. Er zijn zo’n driehonderd zondvloedverhalen gedocumenteerd en deze vormen bijna tachtig procent van het aantal legenden en mythen die over wereldrampen gaan. Deze feiten maken het toch aannemelijker dat het gaat om een wereldwijde vloed.

Speculatief

Ik heb het boek met plezier gelezen. Het is boeiend geschreven en er zijn veel interessante afbeeldingen toegevoegd. Helaas zijn er twee minpunten. Zeker de latere hoofdstukken over bijvoorbeeld de bevolking van de aarde na de vloed en de oorsprong van de Indianen zijn speculatief. De schrijver beseft dit ook en gebruikt veelvuldig het woord ‘waarschijnlijk’.

Een tweede minpunt is de literatuur waaruit hij citeert. Veel van de bronnen zijn verouderd en achterhaald en (dubieuze) internetbronnen staan naast moderne wetenschappelijke literatuur. Daardoor komt hij tot conclusies die mijns inziens onjuist zijn. Dat is jammer, omdat de grondgedachte van het boek juist is. Ik hoop dan ook dat er een herziene druk komt met een stevigere onderbouwing.

Dit boek is ook in onze webshop te koop.

Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen van de website Habakuk. Het originele artikel is hier te vinden.