Dinosaurussen: 4 vragen beantwoord

by Gert-Jan van Heugten | feb 20, 2023 | Antwoorden voor sceptici, Debat, Dinosaurussen, Lezersvragen, Paleontologie, Vraag-en-antwoord

Dinosaurussen: 4 vragen beantwoord

Dinosaurussen blijven velen tot de verbeelding spreken. Ze zouden miljoenen jaren geleefd hebben, en daarmee een probleem vormen voor wie de Bijbel – in het bijzonder Genesis – als betrouwbare geschiedschrijving accepteert. Veel mensen staan dan ook verbaasd te kijken als blijkt dat dinosauriërs wél in een Bijbelse tijdlijn passen, en dat je geen miljoenen jaren nodig hebt om het bestaan van deze prachtige schepselen te verklaren.

Naar aanleiding van een artikel over dino’s dat we recent op onze website plaatsten, kregen we een aantal goede en belangrijke vragen binnen. Speciaal om deze vragen te beantwoorden hebben we ervoor gekozen om dit artikel te publiceren.

Vegetarische Tyrannosaurus rex

Als alle dinosaurussen ooit vegetarisch waren, hoe aten ze dan? Grote carnivoren, zoals bijvoorbeeld de Tyrannosaurus rex, hadden enorme tanden om vlees af te scheuren en hun prooi te doden. Daar konden ze toch nooit bladeren mee eten?

Helemaal in het begin van de Bijbel, in Genesis 1:30 om precies te zijn, lees je dat alle dieren planten aten. Hoewel dinosauriërs niet in de Bijbel worden genoemd (het woord ‘dinosaurus’ bestond nog helemaal niet toen de Bijbel werd geschreven!), kun je wel beredeneren dat ze door God zijn geschapen. Op de zesde scheppingsdag maakte God de landdieren, en gezien dinosauriërs landdieren zijn, moeten ze ook op die dag zijn gecreëerd. En dus ook planten hebben gegeten.

De meest gebruikte manier om te bepalen wat een uitgestorven dier heeft gegeten is door naar de vorm van de tanden te kijken. De tanden van een T. rex zijn groot, gekromd en gekarteld. Typische vleesetertanden zoals je die ook (zij het in iets andere vorm) bij bijvoorbeeld komodovaranen, tijgerhaaien, leeuwen en wolven tegenkomt. Maar de vorm van de tand zegt niet altijd wat een dier heeft gegeten. Beren hebben vervaarlijke hoektanden, maar eten naast vlees ook planten. En een dier met een typisch carnivoor gebit, de fruitvleermuis, is een vegetariër. Het onderscheid vleeseter-planteneter is in het dierenrijk trouwens helemaal niet zo scherp. Typische vegetariërs, zoals herten, zijn er door wetenschappers op betrapt botten te eten ¹, en typische vleeseters zoals leeuwen staan erom bekend ook (of zelfs: uitsluitend) ²planten te eten.

Een andere mogelijkheid is dat het gebit van vleeseters na de zondeval is veranderd. God had de kosmos perfect geschapen, maar vanwege de ongehoorzaamheid van de mens kwam er allerlei ellende in de wereld. Je leest niets over veranderingen in de dierenwereld, maar wel bij de planten: na de zondeval komen er dorens en distels op die het bewerken van de grond voor de mens bemoeilijken (Genesis 3:18). Mogelijk hebben er in de dierenwereld ook soortgelijke veranderingen opgetreden, maar het kan ook zijn dat de T. rex en andere vleeseters hun snijtanden gebruikten om taaie plantenstengels te eten.

Welke verklaring de juiste is, kunnen we helaas niet zeggen. Maar we kunnen je wel meegeven dát er verklaringen zijn.

Mensenfossielen

Als mensen en dinosaurussen tegelijk leefden, waarom zien we dat dan niet terug aan fossielen? De oudste mensenfossielen zijn veel jonger dan de jongste dinosaurusfossielen. Er zijn toch nooit botten van mensen en dinosaurussen in hetzelfde gebied of aardlagen gevonden?

Ook op deze vraag zijn meerdere antwoorden mogelijk. Om te beginnen is het goed te beseffen dat de ouderdom van fossielen helemaal geen vaststaand feit is. Met enige regelmaat zorgen nieuwe ontdekkingen ervoor dat de ouderdom van een bepaald fossiel met miljoenen jaren moet worden bijgesteld ³. De botten van dino’s zelf tonen aan dat ze recent moeten hebben geleefd, omdat er soms zacht, niet-versteend weefsel wordt aangetroffen. Dat kan geen miljoenen jaren in zachte toestand blijven.

Volgens het evolutiemodel zijn de fossielen en de aardlagen waar ze in zitten in de loop van miljoenen jaren gevormd. Wetenschappers die vanuit de Bijbel redeneren denken dat een groot deel van deze aardlagen met fossielen tijdens de zondvloed zijn afgezet, zo’n 4500 jaar geleden.

Verder is het goed om te weten dat maar een heel klein deel van de fossielen van gewervelde landdieren en mensen is. 95% van alle gevonden fossielen zijn van ongewervelde zeedieren (schelpdieren, koralen). Van de overige 5% is 95% algen- en plantenmateriaal (o.a. steenkool). Wat overblijft, 5% van 5% (=0,25%) zijn alle fossielen van gewervelden: vissen, amfibieën, reptielen, vogels, dino’s, zoogdieren en mensen. Het aantal gevonden mensenfossielen is überhaupt maar een hele kleine fractie van alle fossielen. De vraag is dus of je verwacht om mensenfossielen te vinden samen met dinofossielen. En het antwoord daarop is: niet per se.

Het kan namelijk zijn dat mensen en dino’s wel gelijktijdig leefden, maar niet op dezelfde plek. Je zou niet verwachten mensenfossielen in dinolagen te vinden als de dino-ecosystemen en het mensen-ecosysteem voor de zondvloed van elkaar gescheiden waren. Je kunt dat vergelijken met het ecosysteem van ijsberen (of tijgers, of wolven, of…) en dat van mensen: er is soms wat interactie, maar doorgaans leven mensen niet in de buurt van wilde dieren. Het boek De Verloren Wereld van Paul Garner gaat daar wat meer op in.

Verder is het zo dat er wél menselijke fossielen gevonden zijn in dinosauruslagen. Omdat dit niet binnen het evolutiemodel past worden deze vondsten sterk betwist of genegeerd, maar ze zijn er wel. In Utah (VS) zijn de zogenaamde ‘malachietmensen’ ⁴gevonden, menselijke fossielen in een aardlaag die in de ‘dinotijd’ zou zijn afgezet. En ook menselijke voorwerpen worden in, en soms zelfs onder, dinolagen gevonden, zoals pijlpunten en vuistbijlen (zie hiervoor het boek Vergessene Archaeologie van Michael Brandt) en een bronzen belletje in steenkool. Een ander soort mensenfossielen, versteende voetstappen, is ook aangetroffen in dinolagen. Net als de voorwerpen en fossielen worden ook deze sterk betwist, maar sommige, zoals de Delk Track, lijken sterke papieren te hebben.

Er worden dus wel mensenfossielen in dinolagen gevonden, maar die zijn zeldzaam en worden logischerwijs door evolutionistische wetenschappers sterk in twijfel getrokken.

Uitgestorven dinosaurussen

Hoe kan het dan dat alle dinosaurussen zijn uitgestorven en mensen niet?

Het uitsterven van de dino’s is linksom of rechtsom een raadsel. Uitgaande van de populairste seculiere theorie, een inslag van een meteoriet, hoe kan het dan dat dino’s zijn uitgestorven maar veel zwakkere soorten als vogels, vlinders en kleine zoogdieren het wel overleefd hebben? Wat je in elk geval zeker kunt weten, uitgaande van de Bijbel, is het volgende:

– Dino’s zijn landdieren, door God geschapen op de zesde scheppingsdag, ongeveer 4000 v.Chr. (Genesis 1:24-31).

– Van elk geschapen type dinosauriër moesten er twee mee aan boord van de ark. Noach moest namelijk afgevaardigden van alle door de neus ademende landdieren en vogels meenemen (Genesis 7:13-16, 22).

– De rest van de dino’s zijn omgekomen tijdens de zondvloed (ongeveer 2350 v.Chr.). Een aantal van deze dieren is als fossiel in de aardlagen terechtgekomen.

– Na de zondvloed zijn er nog dino’s gezien. Dit is vastgelegd in de geschiedenis als verslagen, verhalen en legenden en in de kunst als afbeeldingen ⁵]. Goed om te weten: het woord ‘dinosaurus’ bestaat nog geen 200 jaar. Al die eeuwen daarvoor gebruikte men woorden als ‘draak’ of ‘serpent’ (slang) om deze schepsels mee aan te duiden.

– In de loop van de tijd zijn de meeste dino’s, zo niet alle, uitgestorven. Waarom precies is niet bekend. Waarschijnlijk is het een combinatie van verschillende factoren geweest, zoals klimaatverandering, toenemende aantallen natuurlijke vijanden en de oprukkende menselijke beschaving.

Omschrijvingen dinosaurussen

Ik ben ook benieuwd naar hoe mensen dinosaurusachtige soorten dan omschreef. Naar mijn idee zijn de oudste dingen die we van mensen kunnen vinden grottekeningen, en daar staan geen dinosaurussen op.

Grottekeningen zijn gemaakt door de menselijke bevolking die zich in de eerste generaties na de zondvloed en de toren van Babel over de wereld verspreidden. Bij de zondvloed zijn alle mensen omgekomen behalve Noach en zijn gezin. Zij kregen kinderen en kleinkinderen. God had Noach de opdracht gegeven om de aarde opnieuw te bevolken, maar de mensen bleven op één plek wonen. Daar begonnen ze met de bouw van een stad, Babel, en een toren. God verwarde de talen van de mensen zodat ze elkaar niet meer begrepen, en de stad en toren werden verlaten. Zo verspreidden de mensen zich over de wereld. Sommigen van hen maakten grotschilderingen.

Lang niet alle grottekeningen zijn goed herkenbaar, maar sommige bevatten mogelijk afbeeldingen van dino’s. Jack Cuozzo, auteur van Buried Alive, maakte een foto in de Bernifalgrot in Frankrijk van een dier dat hij als een dinosaurus identificeert (zie https://www.genesispark.com/exhibits/evidence/historical/ancient/dinosaur/ en https://www.genesispark.com/wp-content/uploads/2011/11/ancient1.jpg). Maar zelfs als dit geen dino blijkt te zijn, blijven er genoeg afbeeldingen over. Een mooi boek daarover is Dire Dragons van Vance Nelson.

Verhalen en verslagen zijn er ook genoeg. Sommige geven een uitgebreide omschrijving. Om even één voorbeeld eruit te lichten: Marco Polo, de Italiaanse ontdekkingsreiziger die in de dertiende eeuw China aandeed, geeft een beschrijving van dino’s in zijn reisverslag.

“En in deze provincie [Karazan] worden de grote coluber [slang, serpent] en de grote slang [It.: serpente] geboren, die zo onmetelijk zijn dat iedereen zich erover zou moeten verbazen. Het zijn erg vreselijke dingen om te zien, en weet dat er echt enkele zijn die tien grote passen lang en tien handpalmen dik zijn. En dit zijn de voornaamste: ze hebben twee poten aan de voorkant bij het hoofd, en hun voeten zijn voorzien van klauwen als die van een leeuw, en het jukbeen is erg groot en het oog is groter dan een groot brood. De mond is zodanig dat het een man in één kan verslinden. Hij heeft zeer grote tanden, en is zo onmetelijk groot en woest, dat er geen mens of dier is dat hem niet vreest en niet bang is. Ook zijn er kleinere [varianten] van acht passen. of zes.”

Marco Polo, Il Milione, boek 2, hoofdstuk 101 (Ancora della provincial di Charagia), vrije vertaling van de editie uitgegeven door graaf Giovanni Battista Baldelli-Boni, 1827 (verschillende handschriften en edities geven verschillende details weer en houden een verschillende nummering aan).

Hoewel in deze tekst het woord ‘serpent’ of ‘slang’ wordt gebruikt, doet de omschrijving van de poten en klauwen vermoeden dat het niet om een slang gaat zoals je die vandaag de dag in de dierentuin aantreft. Ervan uitgaande dat meneer Polo dit verslag niet uit z’n duim heeft gezogen, doet de omschrijving je denken aan een op twee poten lopende vleesetende dinosaurus (theropode), zoals een T. rex of Allosaurus.

Verdere oude omschrijvingen van dinosauriërs en aanverwante ‘prehistorische’ reptielen vind je onder andere in de Historiën van Herodotus 2.75; 3.107 –108 en zelfs in de Bijbel kom je ze tegen. In hoofdstuk 40 en 41 van het boek Job gaat het over twee vervaarlijke dieren, de behemoth en de leviathan, om de Hebreeuwse woorden te gebruiken. In sommige bijbels laat men deze woorden onvertaald. Andere vertalingen proberen om er hedendaagse dieren mee aan te duiden. Zo wordt ‘behemoth’ soms foutief vertaald met ‘nijlpaard’ en ‘leviathan’ met ‘krokodil’. Maar als je nauwkeurig de omschrijvingen van deze dieren leest, dan zie je dat het geen nijlpaard en krokodil kunnen zijn. De beschrijvingen passen veel beter bij een dinosaurus zoals een Brachiosaurus en een zeereptiel zoals een Mosasaurus of Plesiosurus.