In de vorige eeuw stelde Emil Brunner dat het onmogelijk is om in de post-Copernicaanse wereld vast te houden aan de Augustijnse visie van een historisch paradijs en een historische Adam. Dat neemt niet weg dat paus Pius XII het aan het begin van de twintigste eeuw wel daarvoor had opgenomen. Dat geldt ook voor de Amerikaanse presbyteriaan B.B. Warfield.
In kringen van de Amerikaanse evangelicals is de discussie over de historiciteit van Adam en van de zondeval weer opgelaaid. Dit wordt mede veroorzaakt omdat een aantal vooraanstaande oudtestamentici hun aanstelling aan een theologische hogeschool kwijt raakten omdat zij de mogelijkheid van de theïstische evolutie verdedigden. Eén van hen is Peter Enns. Aanvankelijk beweert hij dat het opgeven van de historiciteit van Adam weinig theologische consequenties heeft. Inmiddels is hij ervan overtuigd dat dit juist niet het geval is. De bundel Adam, The Fall, and Original Sin1 staat tegen deze achtergrond. Zij bevat zowel exegetische-, theologisch-, historische en wetenschappelijke bijdragen.
De bundel opent met een bijdrage van C. John Collins over Adam en Eva in het Oude Testament. Zijn conclusie is dat vooral de geslachtsregisters in het Oude Testament ons duidelijk maken dat Adam een historische persoon is. Zo is het getuigenis van het Oude Testament ook in de intertestamentaire periode begrepen. In zijn boek Did Adam and Eve Really Exist? ontvouwt Collis de zienswijze dat Adam en Eva wel historische personen zijn maar niet het mensenpaar van wie alle mensen afstammen. De historische Adam zou als representant van de toen levende mensheid zich van God hebben afgekeerd. De dood van de mens zou onderdeel zijn van Gods goede schepping. Hier geeft Collins de indruk dat hij Adam en Eva wel als het eerste mensenpaar ziet. Nadrukkelijk stelt hij dat ze moreel onschuldig zijn geschapen. Zonde behoort niet bij Gods goede schepping.
In de bijdrage van Robert Y. Yarbrough over Adam in het Nieuwe Testament wordt eenzelfde geluid gegeven als bij ons prof. dr. J.P. Versteeg heeft gedaan in zijn artikel ‘Is Adam in het Nieuwe Testament een ‘leermodel’?’ Dat geldt ook voor die van Thomas Schreiner over Rom. 5. Dood en zonde deden hun intrede door Adams zondeval. Het is niet mogelijk de boodschap van verlossing door Christus te bewaren zonder de historiciteit van Adam te aanvaarden. Yarbrough wijst erop dat wat in 1 Tim. 2 staat over Adam en Eva voor vele westerse christenen omstreden is en dat christenen op het zuidelijk halfrond zonder reserve naar voren brengen dat de man, met het oog op de orde die God wil, de leiding heeft in het gezin en in de kerk.
De historiciteit van Adam als de eerste mens en de realiteit van de erfzonde hebben alles met elkaar te maken. Van bijzonder belang is het artikel van Carl R. Trueman over de erfzonde in de moderne theologie. Naast Schleiermacher, Rauschenbusch en Barth passeren Bultmann, Nierbuhr en Pannenberg de revue. Wat al deze theologen met elkaar verbindt, is dat zij ontkennen dat de schepping goed is geschapen. Bultmann en vooral Barth spreken over de ernst van de zonde, maar dat kan niet verhullen dat voor hen de schepping altijd een gevallen schepping is. De moderne theologie kan geen recht doen aan de klassiek notie dat zonde verzet is tegen God, die voortvloeit uit het feit dat de mens niet meer is zoals God hem heeft geschapen.
Hoe verhoudt zich het Bijbelse getuigenis over de eerste mens en diens zondeval met de huidige wetenschappelijke stand van zaken? Warfield neemt aan dat in de Bijbelse geslachtsregisters geslachten zijn overgeslagen. Hij neemt aan dat de schepping van de mens rond 20.000 vóór Chr. plaatsvond. In het woord vooraf wordt Warfield als een voorbeeld van een theïstisch evolutionist genoemd. Dat is gezien zijn visie op de schepping van het eerste mensenpaar niet juist. Wel houdt hij binnen de beperkte grenzen de mogelijkheid van evolutie open. In het artikel William Stone (een pseudoniem) wordt het fossielenmateriaal geanalyseerd. Duidelijk is dat er nog veel open vragen zijn, maar dat de mens al eerder geschapen moet zijn dan Warfield aanneemt.
Hans Madueme brengt in zijn bijdrage naar voren dat als de mens inderdaad het product is van evolutie, veel verwerpelijk gedrag simpel als de op overleving gerichte drang van de mens kan worden gezien die onlosmakelijk met zijn bestaan is verbonden. Wat de christelijke kerk erfzonde noemt, behoort bij de biologische uitrusting van de mens. Madueme brengt naar voren dat we als het gaat om de verhouding van geloof en wetenschap soms met onopgeloste vragen moeten leven. Met Bavinck stelt Madueme dat de val de stille vooronderstelling is van de Bijbelse leer van zonde en verlossing. De leer van de erfzonde behoort tot de kern van het christelijke geloof. Dat het getuigenis van de Schrift de voorrang moet hebben boven wetenschappelijke modellen. Daarbij behoort de aanvaarding van de goede schepping en de realiteit van de zondeval als een historisch feit.
Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen uit Soteria. De volledige bronvermelding luidt: Vries, P. de, Adam, The Fall, and Original Sin, Soteria 32 (3): 57-58.
