En God zag dat het goed was – Christelijk geloof en evolutie in 25 cruciale vragen

by | okt 4, 2019 | Biologie, Debat, Geologie, Nieuws, Recensie, Theologie

Theïstisch evolutionisten die streven naar een consensus.1 Zo zou je het nieuwe boek dat verscheen bij Summum Academic, onderdeel van Uitgeverij Brevier, onder de titel ‘En God zag dat het goed was’ en met als ondertitel Christelijk geloof en evolutie in 25 cruciale vragen kunnen typeren. Want dat de acceptatie van de evolutietheorie gevolgen heeft voor het lezen van de Schrift staat voor velen vast. Wanneer we universele gemeenschappelijke afstamming accepteren dienen we de Bijbel op diverse plaatsen anders te lezen. Of dat gaat is de vraag. Want is anders lezen ook beter lezen? En wat doet het theïstisch evolutionistische wereldbeeld met ons? Volgens creationisten is dit wereldbeeld een doorvoerhaven naar vrijzinnigheid en ongeloof, theïstisch evolutionisten menen dat dit wel meevalt. Is ‘En God zag dat het goed was’ een nieuwe steen in de vijver van het Nederlandstalige protestantisme of slechts een voortgaande rimpeling? In dit artikel willen we overzicht bieden in de discussie. Hieronder zijn alle reacties te vinden op het boek (zowel positief als negatief).

Op 4 oktober 2019, klokslag 10 uur, vond er een boekpresentatie plaats aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.2 De aftrap werd gedaan door de uitgever, de theoloog dr. Pieter J. Rouwendal. Hij gaf het stokje al snel door naar de theoloog en filosoof dr. Rik Peels. Peels is een van de redacteurs van het boek en lichtte toe waarom dit boek is verschenen. Volgens hem zou voortgaande bezinning nodig zijn. Een half uur later verscheen de systematisch theoloog prof. dr. Gijsbert van den Brink ten tonele. Hij vroeg zich in zijn lezing af of de discussie rond ‘geloof en evolutie’ op weg is naar een consensus en blikte daarbij terug op de discussie rond zijn boek. Daarna was er een natuurwetenschappelijk deel waarbij de bioloog en wetenschapsjournalist dr. René Fransen de astrofysicus prof. dr. Heino Falcke bevroeg op zijn ervaringen in het geloof-evolutie-debat. Na deze lezingen en het interview was het tijd voor een half uur pauze. Na de pauze volgden er nog twee theologische lezingen. De oudtestamenticus prof. dr. Mart-Jan Paul stelde Bijbelse en theologische vragen bij de evolutietheorie en het boek. De theoloog, bioloog en filosoof prof. dr. Palmyre Oomen sloot af met een lezing over ‘Evolutie, toeval en Gods handelen’.

Op 29 november wordt er een studiedag gewijd aan het boek. Daarover in deze inleiding later meer. Hieronder het overzicht van alle reacties die er op dit boek verschenen zijn. Bent u bekend met meer reacties die nog niet in het overzicht genoemd worden? Laat dit dat weten via ons contactformulier.

4 oktober 2019: Aan de Vrije Universiteit te Amsterdam vindt er een boekpresentatie plaats rond het boek ‘En God zag dat het goed was’. Tijdens deze boekpresentatie spreken theoloog dr. Pieter J. Rouwendal, theoloog en filosoof dr. Rik Peels, systematisch theoloog prof. dr. Gijsbert van den Brink, bioloog en wetenschapsjournalist dr. René Fransen, astrofysicus prof. dr. Heino Falcke, oudtestamenticus prof. dr. Mart-Jan Paul en de theoloog, bioloog en filosoof prof. dr. Palmyre Oomen.3 Oudtestamenticus prof. dr. Mart-Jan Paul heeft zijn bijdrage op de boekpresentatie op zijn eigen website geplaatst.4 Op de website van Logos Instituut wordt een overzicht bijgehouden van alle reacties, zowel positief als negatief, op de bundel.5

5 oktober 2019: In het Reformatorisch Dagblad verschijnt een verslag van de boekpresentatie. Volgens de uitgever, dr. Pieter J. Rouwendal, heeft de Gereformeerde Gezindte te lang ‘de kop in het zand gestoken en anderen de kastanjes uit het vuur laten halen’. Volgens hem staat ‘de evolutietheorie veel sterker dan de gezindte denkt’. Verder wordt in het verslag verwezen naar de lezingen van dr. Rik Peels en prof. dr. Mart-Jan Paul.6 Op de website van Logos Instituut verscheen mijn eerste reactie op de bundel ‘En God zag dat het goed was’.7 Naar aanleiding van het artikel in het Reformatorisch Dagblad is er op Refoforum een discussie gestart.8

6 oktober 2019: Op de blog van Modern Orthodox Protestants PKN Apeldoorn verscheen een korte verwijzing naar verslagen rond de boekpresentatie en enkele gerelateerde links.9

7 oktober 2019: Op de website van Logos Instituut verschijnt de bijdrage van de oudtestamenticus prof. dr. Mart-Jan Paul die hij schreef voor en voordroeg tijdens de boekpresentatie van ‘En God zag dat het goed was’.10 Op het forum van Freethinker is een discussie gestart over het boek ‘En God zag dat het goed was‘.11

8 oktober 2019: In RD Dinsdag, een bijlage bij het Reformatorisch Dagblad, verschijnt een column van de hervormde emerituspredikant ds. J. Belder getiteld Refolutie. Hij regeert daar min of meer op het boek ‘En God zag dat het goed was’.12

10 oktober 2019: In de nieuwsbrief van Logos Instituut verschijnt een korte alinea over het boek.13 Vandaag heb ik ook een begin gemaakt aan een uitgebreid bezoekersverslag van de boekpresentatie die gehouden werd op 4 oktober 2019.14

12 oktober 2019: In het Reformatorisch Dagblad verschijnen twee bijdragen over het boek. De eerste bijdrage is van een viertal natuurwetenschappers. 15 Zij reageren vooral op de inleiding, de appendix en hoofdstuk 1 en 2.16 De tweede bijdrage is van de theoloog dr. Pieter J. Rouwendal. Hij roept op tot grondige bezinning binnen de Gereformeerde Gezindte.17

14 oktober 2019: Op de website van Brevier verschijnt een artikel van uitgever en theoloog dr. Pieter J. Rouwendal waarin hij enkele vragen beantwoordt die aan hem gesteld zijn over het boek en de beweegredenen om tot dit boek te komen.18 In het Reformatorisch Dagblad verschijnen in de rubriek Opgemerkt twee reacties op de discussie over de evolutietheorie.19

16 oktober 2019: De bijdrage van de vier natuurwetenschappers is ook op de website van Logos Instituut verschenen.20

17 oktober 2019: In de digitale nieuwsbrief van Weetwatjegelooft wordt aandacht geschonken aan het congres van 29 november 2019 waar gesproken wordt over het boek En God zag dat het goed was. Ze verwijzen ook naar dit overzicht. In De Saambinder wijst dr. G.P. van Nieuw Amerongen, predikant in de Gereformeerde Gemeente van Goes, de benadering van En God zag dat het goed was af. Hij spreekt de wens uit dat wanneer studerende jongeren dit boek zouden lezen, zij zouden inzien dat de ingeslagen weg een doodlopend pad is.21 Drs. Rob Visser, predikant in de Gereformeerde Kerk Nederland te Zwolle, reageert op zijn website Evangelie Belijden op het stuk van dr. Pieter J. Rouwendal van 12 oktober 2019.22

18 oktober 2019: In het Nederlands Dagblad verschijnt een recensie van het boek En God zag dat het goed was. De recensie is geschreven door theoloog en journalist drs. Rien van den Berg. Hij is erg positief over het boek en noemt het een ‘nuttige aanvulling op ‘En de aarde bracht voort’, het boek van Gijsbert van den Brink’.23

19 oktober 2019: In het Reformatorisch Dagblad is een reactie verschenen van moleculair bioloog dr. Peter Borger op het stuk van dr. Pieter Rouwendal (zie 12 oktober). Hij geeft in de titel aan dat een gedeelde genmutatie geen bewijs is voor de evolutietheorie.24 Daarnaast zijn er nog drie reacties in de rubriek Opgemerkt. De eerste reactie is van P.T. Verheul, de auteur verdedigt een ‘mature creation’.25 De tweede reactie is van de wetenschapshistoricus dr. Ab Flipse. Hij geeft aan dat de vier natuurwetenschappers in het RD van 12 oktober een ‘misleidend beeld’ neerzetten van zijn bijdrage.26 De derde reactie is van J. Dons. Deze auteur geeft aan dat de vorming van druipsteengrotten geen honderdduizenden jaren hoeft te duren.27 In het Friesch Dagblad verschijnt een positieve recensie van het boek, geschreven door de theoloog dr. Tjerk de Reus. Deze recensie is helaas niet online te lezen.

21 oktober 2019: In het Nederlands Dagblad wordt kort verwezen naar het stukje van dr. Van Nieuw Amerongen in De Saambinder (zie 17 oktober).28 Op de website van Logos Instituut is het artikel van drs. Rob Visser verschenen (zie 17 oktober).29

22 oktober 2019: Drs. Bart Klink publiceert een reactie op het boek ‘En God zag dat het goed was’ op zijn website deatheist.nl.  Hij geeft aan dat er eigenlijk niets nieuws in het boek gezegd wordt en noemt de evolutie een goed argument om het christendom te verwerpen.30

23 oktober 2019: Stichting Logos Instituut maakt middels een persbericht bekend een ‘bijscholingsactie’ voor theïstisch evolutionisten gelanceerd te hebben.31 De actie houdt in dat de betrokkenen bij ‘En God zag dat het goed was’ het boek ‘Genetic Entropy’ van dr. John Sanford toegestuurd krijgen. In het persbericht wordt verwezen naar de brief die bijgevoegd is in het verzonden pakket32 en een eenvoudige journalistieke impressie van de inhoud van het boek.33 De chemicus en theoloog Kees Visser schrijft in het Reformatorisch Dagblad een reactie op het verschijnen van het boek ‘En God zag dat het goed was’.34 De website Christelijk Nieuws heeft het persbericht van Logos Instituut overgenomen op haar website.35

24 oktober 2019: In het Nederlands Dagblad reageert Frans Schalkwijk in een kort stukje op de recensie die in dezelfde krant op 18 oktober is verschenen.36 Het artikel van de chemicus en theoloog Kees Visser (zie: 23 oktober) is ook verschenen op de website van Logos Instituut.37 In het Reformatorisch Dagblad is een recensie van het boek ‘En God zag dat het goed was’ verschenen van de wetenschaps- en techniekfilosoof prof. dr. Marc de Vries. Hij geeft aan dat een recensie over dit boek schrijven voelt als ‘op eieren lopen’. De Vries komt in zijn recensie met verschillende bezwaren tegen de inhoud en vraagt zich af waarom de mogelijkheid niet wordt opengelaten dat de wording van hemel en aarde en de verscheidenheid van leven een instrumentarium is waar de natuurwetenschap niet goed bij kan.38 Naast deze recensie is in dezelfde krant een bericht geplaatst over de actie van 23 oktober van Logos Instituut.39

25 oktober 2019: Moleculair bioloog dr. Peter Borger heeft in een uitgebreid stuk op de website van Logos Instituut gereageerd op de appendix van het boek ‘En God zag dat het goed was’.40 De recensie van de wetenschapsfilosoof dr. Marc de Vries is ook te lezen op de website TWnews.41

26 oktober 2019: In het Reformatorisch Dagblad geeft de milieuchemicus en taalkundige Gertjan Jansen aan dat we onze jeugd weerbaar moeten maken tegen on-Bijbelse wetenschap. Nu onder de bevindelijk gereformeerden de deur richting de evolutietheorie op een kier staat, is het dringend noodzakelijk als ouders één vuist te maken en onze jongeren weerbaar te maken vóórdat ze gaan studeren.42

28 oktober 2019: Het stuk van dr. Peter Borger, dat eerder verscheen in het Reformatorisch Dagblad (zie 19 oktober 2019), is ook op de website van Logos Instituut verschenen.43

29 oktober 2019: Logos Instituut stuurde het boek van dr. Sanford naar alle betrokkenen bij het boek ‘En God zag dat het goed was’ (zie 23 oktober). Sceptici van Logos Instituut verwezen, bij wijze van weerwoord, de afgelopen dagen naar een blog van de technisch chemicus dr. Scott Buchanan.44 Buchanan zou daar vernietigende kritiek geuit hebben op het werk van Sanford. Vandaag verschijnt op de website van Logos Instituut een reactie op deze kritiek van dr. Sanford.45

30 oktober 2019: Logos Instituut verwijst in de nieuwsbrief kort naar de discussie en de actie van deze stichting. Dit is overigens niet in het voorwoord verschenen en daarmee alleen te lezen als de lezer een abonnement op de nieuwsbrief heeft.46

2 november 2019: In het Reformatorisch Dagblad verschijnen in de rubriek opgemerkt twee korte reacties. In het eerste artikel reageert dr. Machiel Blok op de ‘opgemerkt’ van dr. Flipse (zie 19 oktober).47 In het tweede artikel reageert de socioloog dr. Cors Visser op het artikel van Gertjan Jansen over het weerbaar maken van jongeren (zie 26 oktober).48 Op de website van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt wordt verwezen naar het congres dat op 29 november plaats zal vinden.49

4 november 2019: Filosoof en theoloog dr. Rik Peels reageert op de discussie. Hij wil de discussie over de evolutietheorie op theologisch niveau voeren.50

7 november 2019: In zijn column Wetenschap en technologie in het Reformatorisch Dagblad reageert prof. dr. Marc de Vries op het artikel van dr. Rik Peels (zie 4 november). Hij roept wetenschappers op niet al te stellig te zijn.51 In Bewaar het Pand reageert ds. P. Roos op de evolutiediscussie in het Reformatorisch Dagblad.52

8 november 2019: De organisatie AKZplus verspreidt namens de website Weetwatjegelooft.nl een digitale nieuwsbrief waarin reclame wordt gemaakt voor het komende congres van 29 november 2019. Ze verwijzen ook naar dit overzicht.

9 november 2019: In het openingswoord van het Logoscongres in Hardinxveld-Giessendam besteed ik kort aandacht aan het boek. Daar heb ik aangegeven dat de theïstische evolutionisten (in de breedste zin van het woord, nl. degene die geen problemen hebben met de evolutietheorie en de natuurwetenschappelijke ‘consensus’ aanvaarden) in dit boek mythen over creationisten verspreiden.53

11 november 2019: Op de website van Logos Instituut verschijnt een uitgebreide recensie van de hand van (kerk)historicus dr. Henk Hofman onder de titel De theologen gingen voorop.54

12 november 2019: Op de website van Logos Instituut is een reactie verschenen van ing. Stef Heerema op de bijdrage van dr. Rik Peels in het Reformatorisch Dagblad (zie 4 november).55 Godsdienstfilosoof dr. Taede Smedes schrijft een recensie van het boek En God zag dat het goed was voor NBD Biblion.56 Deze recensie is ook verschenen op de website van bol.com.57

13 november 2019: In het Reformatorisch Dagblad reageert Gertjan Jansen op de reactie van dr. Rik Peels (4 november).58

14 november 2019: Filosoof en schrijver Paul Delfgaauw verwijst op zijn website Godenenmensen naar de discussie die gaande is rondom het boek ‘En God zag dat het goed was’.59 Drs. G. Boonzaaijer schrijft in het Kerkblad der Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland een stuk over de huidige evolutiediscussie rondom het boek ‘En God zag dat het goed was’. Hij geeft aan het oneens te zijn met de redacteurs en bidt tot de Heere: ‘bewaar ons en bewaar ons reformatorisch volksdeel bij Uw Woord’.60

16 november 2019: In de rubriek Kerkelijke pers van het Reformatorisch Dagblad wordt verwezen naar het artikel van drs. G. Boonzaaijer dat verscheen in het Kerkblad der Oud Gereformeerde Gemeente. 61 Bioloog ir. Kees Fieggen reageert in het Reformatorisch Dagblad op het artikel van dr. Rik Peels (zie 4 november).62

18 november 2019: Evolutiebiologe dr. Gerdien de Jong heeft op de website van bioloog dr. René Fransen een reactie geschreven op het werk van dr. Peter Borger aangaande het GULO-gen. Dit gen werd door Borger aangehaald in een artikel in het Reformatorisch Dagblad (zie 19 oktober).63

21 november 2019: In de Wachter Sions is een serie gestart van de onderwijskundige Gert van Leeuwen over het boek En God zag dat het goed was. Hij wijst de benadering af en noemt dit ‘het paard van Troje binnenhalen’.66

26 november 2019: Op de website van Logos Instituut reageert moleculair bioloog dr. Peter Borger op de reactie van dr. Gerdien de Jong (zie 18 november).67

27 november 2019: In het familieblad Terdege staat een uitgebreid interview met de theoloog dr. Piet de Vries. Hij reageert daar onder andere op het boek ‘En God zag dat het goed was’.68

28 november 2019:  In de Wachter Sions is het tweede deel verschenen van de serie over het boek En God zag dat het goed was. De serie wordt geschreven door onderwijskundige Gert van Leeuwen. Hij wijst de benadering af en noemt dit ‘het paard van Troje binnenhalen’.71 In het Reformatorisch Dagblad reageert predikant en theoloog dr. P. de Vries op de ontstane discussie rond het boek ‘En God zag dat het goed was’.72 

30 november 2019: In het Reformatorisch Dagblad is een verslag verschenen van de studiedag rondom het boek ‘En God zag dat het goed was’.73 In het Nederlands Dagblad  is ook een verslag verschenen over deze studiedag.74

3 december 2019: Op de website van Logos Instituut verschijnt de bijdrage van godsdienstfilosoof en predikant dr. Gert van den Brink (zie 29 november).75 In het Nederlands Dagblad is een reactie daarop verschenen van de filosoof prof. dr. Jeroen de Ridder. Hij roept op om elkaar te aanvaarden in het evolutiedebat.76

4 december 2019: De bijdrage van theoloog dr. Piet de Vries is ook verschenen op de website van Logos Instituut (zie 29 november).77 Vandaag verscheen het nieuwe nummer van Weet Magazine. Hierin een recensie van ‘En God zag dat het goed was’ geschreven door redacteur en taalkundige Klaas Roos.78 De deelnemers aan de studiedag ontvingen een email met daarin het verzoek om een enquête in te vullen naar aanleiding van de studiedag en ook een link naar de presentaties.79

9 december 2019: Op de website van Logos Instituut reageer ik op een uitspraak van filosoof en theoloog dr. Rik Peels dat de ‘creationistische’ Schriftvisie uit de twintigste eeuw komt.80

10 december 2019: Op de website van Logos Instituut verschijnt een recensie geschreven door Nathan van Ree van het boek ‘En God zag dat het goed was’.81

11 december 2019: Op de website van Logos Instituut verschijnt een reactie op de bijdrage van de systematisch theoloog prof. dr. Arnold Huijgen in het boek ‘En God zag dat het goed was’. De reactie is geschreven door de filosoof en bioloog drs. Rafael Benjamin.82

12 december 2019: Op de website van Logos Instituut verschijnt een reactie van de geograaf drs. Hans Hoogerduijn op de bijdrage van filosoof en theoloog dr. Rik Peels (zie 4 november) en van filosoof prof. dr. Jeroen de Ridder (zie 3 december).83 Het blad TUA Connect verschijnt met daarin een verwijzing naar het boek En God zag dat het goed was.84

20 december 2019: In de terugblik in de digitale nieuwsbrief van Weetwatjegelooft wordt het congres van 29 november kort genoemd.

7 januari 2020: Op de website van Logos Instituut is een nabeschouwing van het congres van 29 november verschenen. De beschouwing is geschreven door de kerkhistoricus dr. Henk Hofman.85

27 februari 2020: In De Waarheidsvriend verscheen een recensie van het boek ‘En God zag dat het goed was’. Deze uitgebreide recensie is geschreven door de wiskundige prof. dr. C. Roos.86

10 maart 2020: Op de website Weetwatjegelooft is de opname verschenen van de opening van het congres die gehouden werd op 29 november 2019 in Nijkerk. Deze opening werd gedaan door mediaman en theoloog drs. Andries Knevel.87 Ook zijn de bijdragen van godsdienstfilosoof en theoloog dr. Gert van den Brink, van filosoof prof. dr. Jeroen de Ridder en die van de systematisch theoloog prof. dr. Gijsbert van den Brink opgenomen en verschenen op de website.88

12 maart 2020: Op de website Weetwatjegelooft zijn weer nieuwe video’s te bekijken van de studiedag van 29 november. We zien de bijdrage van de systematisch theoloog prof. dr. Marcel Sarot.89 Het forumgesprek tussen de sprekers van de ochtend is ook terug te kijken.90 In een volgende video gaat de oudtestamenticus prof. dr. Mart-Jan Paul in op vier stellingen die hem voorgelegd waren.91 In de achtste video reageert oudtestamenticus dr. Koert van Bekkum op vragen die de oudtestamenticus prof. dr. Mart-Jan Paul hem voorgelegd heeft en gaan ze onder leiding van de dagvoorzitter met elkaar in gesprek.92 In de negende video is de lezing van systematisch theoloog prof. dr. Kees van der Kooi opgenomen.93

16 maart 2020: Bioloog en journalist dr. René Fransen geeft op zijn website Sterrenstof aan dat er video’s van het congres geplaatst zijn op de website Weetwatjegelooft.94

17 maart 2020: Op de website Weetwatjegelooft zijn weer nieuwe video’s verschenen van de studiedag van 29 november 2019 rond het boek En God zag dat het goed was. De eerste video, en de tiende video in de serie, is van promovenda Martine Oldhoff en gaat over de ‘evolutie van de ziel’.95 De elfde video gaat nagenoeg over het zelfde onderwerp en is van de systematisch theoloog prof. dr. Arnold Huijgen.96 In de twaalfde video gaan drs. Martine Oldhoff, prof. dr. Arnold Huijgen en prof. dr. Gijsbert van den Brink het gesprek aan over de ziel.97 In de dertiende opname gaat nieuwtestamenticus dr. Michaël Mulder in op Romeinen 5.98 In de veertiende video reageert de theoloog prof. dr. Henk Bakker op de lezing van dr. Michaël Mulder.99 In de vijftiende video reageert ook systematisch theoloog dr. Dolf te Velde op dr. Michaël Mulder.100 De zestiende opname bevat een gesprek tussen prof. dr. Henk Bakker, prof. dr. Gijsbert van den Brink, dr. Michaël Mulder en dr. Dolf te Velde.101 De zeventiende en laatste opname van deze dag bevat het forumgesprek met alle sprekers (die nog aanwezig waren).102

18 maart 2020: Op de website van Geloofenwetenschap van ForumC wordt aangegeven dat de video’s van de studiedag rondom het boek ‘En God zag dat het goed was’ online staan.103

23 maart 2020: Theoloog en predikant dr. Piet de Vries schrijft een recensie van het boek En God zag dat het goed was.104 Student aardwetenschappen en filosofie, Willem Jan Blom, schrijft een artikelenserie over theïstische evolutie en natuurlijk kwaad. Hij bespreekt daar onder andere het hoofdstuk van de filosoof dr. Rik Peels in En God zag dat het goed was. Vandaag verscheen het eerste deel.105

26 maart 2020: Het tweede deel in de artikelenserie van student aardwetenschappen en filosofie, Willem Jan Blom, is verschenen op zijn blog. De serie gaat over theïstische evolutie en natuurlijk kwaad. In de serie wordt ook het hoofdstuk van filosoof dr. Rik Peels besproken.106

28 maart 2020: Het derde deel in de artikelenserie van student aardwetenschappen en filosofie, Willem Jan Blom, is verschenen op zijn blog. De serie gaat over theïstische evolutie en natuurlijk kwaad. In de serie wordt ook het hoofdstuk van filosoof dr. Rik Peels besproken.107 In haar digitale nieuwsbrief laat Weetwatjegelooft aan weten dat de video’s van de studiedag van 29 november op de website staan.

2 april 2020: De recensie van de theoloog dr. Piet de Vries is ook op de website van Logos Instituut verschenen.108

3 april 2020: In zijn vierde en laatste deel van een blogserie gaat student aardwetenschappen en filosofie Willem Jan Blom in op ‘theïstische evolutie en natuurlijk kwaad’. Hij bespreekt in deze serie ook het hoofdstuk van filosoof dr. Rik Peels in het boek En God zag dat het goed was.109

4 april 2020: In een artikel reageer ik op commentaar van een scepticus op de recensie van oudtestamenticus dr. Piet de Vries.110

Voetnoten

  1. Ik weet dat er enkele auteurs neigen naar een creationistische/ID-benadering van de werkelijkheid. Maar de teneur is een vorm van evolutieacceptatie.
  2. https://www.brevieruitgeverij.nl/wp-content/uploads/2019/01/Presentatie-4-10-3.pdf.
  3. https://www.brevieruitgeverij.nl/wp-content/uploads/2019/01/Presentatie-4-10-3.pdf.
  4. https://mjpaul.nl/2019-en-god-zag-dat-het-goed-was-boekpresentatie/.
  5. https://logos.nl/en-god-zag-dat-het-goed-was-christelijk-geloof-en-evolutie-in-25-cruciale-vragen/.
  6. Dikkenberg, B. van den, 2019, “Gezindte moet zich bezinnen op de evolutieleer” Bundel onderzoekt hoe Genesis 1 tot 3 zich verhoudt met evolutietheorie, Reformatorisch Dagblad 49 (160): 2-3.
  7. https://logos.nl/theistisch-evolutionistisch-selectionisme-duwt-de-gereformeerde-gezindte-ongewild-in-een-hoek/.
  8. https://www.refoforum.nl/forum/viewtopic.php?f=17&t=14012.
  9. https://modern-orthodox-protestants.blogspot.com/2019/10/presentatie-en-god-zag-dat-het-goed-was.html.
  10. https://logos.nl/bijbelse-en-theologische-vragen-bij-en-god-zag-dat-het-goed-was-presentatie-4-oktober-2019/.
  11. https://www.freethinker.nl/forum/viewtopic.php?f=28&t=17880.
  12. Belder, J., 2019, Refolutie, Reformatorisch Dagblad RD Dinsdag 49 (162): 3. https://www.rd.nl/opinie/column-ds-j-belder-refolutie-in-zeven-stappen-1.1600353.
  13. https://logos.nl/bezoek-creationistisch-congres-van-groot-belang-nu-de-fundamenten-van-het-christelijk-geloof-worden-ondergraven/.
  14. https://logos.nl/enige-belangrijke-knelpunten-worden-behandeld-maar-helaas-blijven-nog-teveel-zaken-buiten-beschouwing-verslag-boekpresentatie-en-god-zag-dat-het-goed-was/.
  15. Over die kwalificaties is op Twitter discussie ontstaan. Zie tweet van prof. Cees Dekker: https://twitter.com/cees_dekker/status/1182712975397916673.
  16. Blok, M.C., Dijke, K. van, Poel, H.J. van der, Seldenrijk, R., 2019, Waar blijven we met ‘En God zag dat het goed was?’, Reformatorisch Dagblad 49 (166): 20-21. https://www.rd.nl/opinie/waar-blijven-we-met-en-god-zag-dat-het-goed-was-1.1601269.
  17. Rouwendal, P.J., 2019, Het probleem is groter dan de evolutietheorie, Reformatorisch Dagblad 49 (166): 21. https://www.rd.nl/opinie/het-probleem-is-groter-dan-de-evolutietheorie-1.1601265.
  18. https://www.brevieruitgeverij.nl/nieuws/1082/vragen-aan-de-uitgever-over-en-god-zag-dat-het-goed-was.html.
  19. Oosterwijk, C.A., 2019, Evolutietheorie (I), Reformatorisch Dagblad 49 (167): 18-19. Post, T., 2019, Evolutietheorie (II), Reformatorisch Dagblad 49 (167): 19.
  20. https://logos.nl/waar-blijven-we-met-en-god-zag-dat-het-goed-was/.
  21. Nieuw Amerongen, G.P. van, 2019, Wetenschappelijke Martha’s en de God van wonderen, De Saambinder 98 (3): 11.
  22. https://www.evangeliebelijden.nl/de-schepper-is-god.
  23. Berg, R. van den, 2019, Adam, dat ben ik, Nederlands Dagblad Gulliver 76 (20.268): 11. https://www.nd.nl/nieuws/boeken/adam-dat-ben-ik.3629458.lynkx.
  24. Borger, P., 2019, Gedeelde genmutatie geen bewijs voor evolutietheorie, Reformatorisch Dagblad 49 (172): 22-23. https://www.rd.nl/opinie/gedeelde-genmutatie-geen-bewijs-voor-evolutietheorie-1.1603281.
  25. Verheul, P.T., 2019, Evolutietheorie (III), Reformatorisch Dagblad 49 (172): 23.
  26. Flipse, A.C., 2019, Evolutietheorie (IV), Reformatorisch Dagblad 49 (172): 23.
  27. Dons, J., 2019, Evolutietheorie (V), Reformatorisch Dagblad 49 (172): 23.
  28. Oskam, K.J., 2019, Doodlopend pad, Nederlands Dagblad 76 (20.270): 7.
  29. https://logos.nl/de-schepper-is-god/.
  30. http://www.deatheist.nl/index.php/artikelen/662-weer-een-boek-over-schepping-en-evolutie.
  31. https://logos.nl/logos-instituut-schoolt-theistisch-evolutionisten-bij/.
  32. https://logos.nl/wp-content/uploads/2019/10/Brief-boek-Sanford.pdf.
  33. https://logos.nl/genetic-entropy-genetisch-verval-de-stille-moordenaar-een-vernietigend-argument-tegen-evolutie/.
  34. Visser, C.T., 2019, Evolutietheorie VI, Reformatorisch Dagblad 49 (175): 17.
  35. https://www.christelijknieuws.nl/news/11071/Logos-Instituut-schoolt-theistisch-evolutionisten-bij.
  36. Schalkwijk, F., 2019, Evolutie en orthodox, Nederlands Dagblad 76 (20.273): 15. https://www.nd.nl/nieuws/opinie/ingezonden-brief-een-kleine-suggestie-met.3640343.lynkx.
  37. https://logos.nl/de-theologische-visie-heet-dus-bevooroordeeld-en-wetenschappelijk-onzuiver/.
  38. Vries, M.J. de, 2019, Blijvende spanning tussen evolutie en theologie, Reformatorisch Dagblad Kruispunt 49 (176): 11-12. https://www.rd.nl/boeken/spanning-evolutietheorie-en-theologie-niet-bevredigend-opgelost-in-nieuwste-boek-1.1604927.
  39. Redactie kerk, 2019, Logos Instituut deelt boek uit over evolutie, Reformatorisch Dagblad 49 (176): 11.
  40. https://logos.nl/en-god-zag-dat-het-goed-was-een-kritiek-op-de-leer-van-rene-fransen/
  41. https://twnews.nl/nl-news/spanning-evolutietheorie-en-theologie-niet-bevredigend-opgelost-in-nieuwste-boek.
  42. Jansen, G., 2019, Maak jeugd weerbaar tegen on-Bijbelse wetenschap, Reformatorisch Dagblad 49 (178): 22-23. https://www.rd.nl/opinie/maak-jongeren-weerbaar-tegen-on-bijbelse-wetenschap-1.1605005.
  43. https://logos.nl/gedeelde-genmutatie-geen-bewijs-voor-evolutietheorie/.
  44. https://letterstocreationists.wordpress.com/stan-4/.
  45. https://logos.nl/criticus-negeert-de-realiteit-van-genetische-entropy-de-auteur-van-een-opvallend-boek-over-genetisch-verval-reageert-op-onhoudbaar-kritiek/.
  46. Zie: https://logos.nl/verbijsterend-dat-spraakmakende-figuren-in-de-christelijke-wereld-voorop-lopen-in-de-aanvaarding-van-een-achterhaalde-theorie/.
  47. Blok, M.C., 2019, Evolutietheorie (VII), Reformatorisch Dagblad 49 (184): 25.
  48. Visser, C.M., 2019, Evolutietheorie (VIII), Reformatorisch Dagblad 49 (184): 25.
  49. https://www.gkv.nl/permanente-educatie-studiedagen-en-conferenties/.
  50. Peels, R., 2019, Voer discussie evolutietheorie op theologisch niveau, Reformatorisch Dagblad 49 (185): 16-17. https://www.rd.nl/opinie/voer-discussie-evolutietheorie-op-theologisch-en-niet-op-natuurwetenschappelijk-niveau-1.1607190.
  51. Vries, M.J. de, 2019, Wetenschapper, wees niet al te stellig, Reformatorisch Dagblad 49 (188): 19.
  52. Roos, P., 2019, De goede schepping, Bewaar het Pand 54 (20): 6.
  53. Voor het programma van het Logoscongres, zie: https://logos.nl/evenement/tweedaags-logoscongres-2/.
  54. https://logos.nl/de-theologen-gaan-voorop-recensie-en-god-zag-dat-het-goed-was/.
  55. https://logos.nl/rik-waar-ben-je/.
  56. https://tasmedes.nl/recensies-voor-nbd-biblion/.
  57. https://www.bol.com/nl/p/en-god-zag-dat-het-goed-was/9200000118461368/?bltgh=qiuyxlPtePcpMZUCg0JOKg.1_4.5.ProductTitle.
  58. Jansen, G., 2019, Evolutietheorie (IX), Reformatorisch Dagblad 49 (193): 21.
  59. https://godenenmensen.com/2019/11/14/het-algemeen-onbetwijfeld-geloof-in-de-evolutietheorie/.
  60. Boonzaaijer, G., 2019, Aanpassen of kiezen?, Kerkblad der Oud Gereformeerde Gemeente 42 (23): 226-228.
  61. Anoniem, 2019, Kerkelijke pers, Reformatorisch Dagblad 49 (196): 2.
  62. Fieggen, K., 2019, Evolutietheorie (X), Reformatorisch Dagblad 49 (196): 27.
  63. http://www.sterrenstof.info/het-vitamine-c-gen/.
  66. Leeuwen, G.R. van, 2019, En God zag dat het goed was (1), De Wachter Sions 67 (12): 6-7.64

    22 november 2019: Op de website van Logos Instituut verschijnt een artikel van bioloog en filosoof drs. Rafael Benjamin. Hij reageert op de bijdrage van prof. dr. René van Woudenberg in de bundel ‘En God zag dat het goed was‘.65https://logos.nl/een-manifestatie-van-het-dualisme-in-het-grondmotief-van-het-theistische-evolutionisme/.

  67. https://logos.nl/het-gulo-pseudogen-van-rene-en-gerdien-vooringenomenheid-en-dataselectie/.
  68. Ermstrang, A., 2019, Ongerust over het zwijgen van de kerk, Terdege 37 (5): 55-58.
  71. Leeuwen, G.R. van, 2019, En God zag dat het goed was (2), De Wachter Sions 67 (12): 8-9.69

    29 november 2019: Vandaag was de studiedag rondom het boek  ‘En God zag dat het goed was’. Deze studiedag werd georganiseerd door Weetwatjegelooft van AKZplus. De dag stond onder leiding van de theoloog en televisiemaker drs. Andries Knevel. Eerst werden de redacteurs geïnterviewd, daarna spraken respectievelijk prof. dr. Gijsbert van den Brink, prof. dr. Jeroen de Ridder, dr. Gert van den Brink, Eva van Urk, prof. dr. Marcel Sarot, prof. dr. Mart-Jan Paul, dr. Koert van Bekkum, prof. dr. Kees van der Kooi, drs. Martine Oldhoff, prof. dr. Arnold Huijgen, dr. Michael Mulder, prof. dr. Henk Bakker en dr. Dolf te Velde. De dag werd afgesloten met een forum. De bijdrage van de predikant en godsdienstfilosoof dr. Gert van den Brink is ook in het Nederlands Dagblad verschenen.70Brink, G.A. van den, 2019, Spinnenweb helpt evolutiedebat, Nederlands Dagblad 76 (20.304): 12-13 https://www.nd.nl/nieuws/opinie/niet-beeld-piramide-maar-een-spinnenweb-kan-het.3702230.lynkx.

  72. Vries, P. de, 2019, Evolutieleer en christelijk geloof niet met elkaar te verenigen, Reformatorisch Dagblad 49 (207): 22-23 https://www.rd.nl/opinie/evolutieleer-niet-verenigbaar-met-christelijk-geloof-1.1613942.
  73. Verslaggever, 2019, Theologische vragen rond geloof en evolutie, Reformatorisch Dagblad 49 (208): 15 https://www.rd.nl/kerk-religie/theologische-vragen-tijdens-studiedag-rond-geloof-en-evolutie-1.1614109.
  74. Hoogendoorn, M., 2019, ‘Evolutietheorie lakmoesproef orthodoxie’, Nederlands Dagblad 76 (20.305): 7 https://www.nd.nl/nieuws/geloof/de-evolutietheorie-als-lakmoesproef-voor-de.3703848.lynkx.
  75. https://logos.nl/niet-beeld-piramide-maar-een-spinnenweb-kan-het-evolutiedebat-lostrekken/.
  76. Ridder,  G.J. de, 2019, Aanvaard elkaar in het evolutiedebat, Nederlands Dagblad 76 (20.307): 12-13 https://www.nd.nl/nieuws/opinie/christenen-die-de-evolutie-accepteren-hebben.3710452.lynkx.
  77. https://logos.nl/evolutieleer-niet-verenigbaar-met-christelijk-geloof/.
  78. Roos, K., 2019, En God zag dat het goed was, Weet 60: 14.
  79. https://www.weetwatjegelooft.nl/studiebijeenkomsten/engodzagdathetgoedwas/.
  80. https://logos.nl/komt-de-creationistische-schriftvisie-uit-de-twintigste-eeuw/.
  81. https://logos.nl/een-bijeneter-met-prooi-daaronder-de-titel-en-god-zag-dat-het-goed-was/.
  82. https://logos.nl/arnold-huijgen-over-de-verenigbaarheid-van-de-menselijke-uniciteit-en-het-evolutionistische-monogenisme/.
  83. https://logos.nl/het-fossielenarchief-wordt-gedomineerd-door-zogenaamde-radiaties-overgangsvormen-ontbreken/.
  84. https://www.tua.nl/nl/actueel/decembernummer-tua-connect-verschenen.
  85. https://logos.nl/nabeschouwing-over-nijkerks-congres-en-god-zag-dat-het-goed-was/.
  86. Roos, C., 2020, Grenzen aan ons kennen. ‘En God zag dat het goed was’ gaat uit van evolutietheorie, De Waarheidsvriend 108 (9): 14-16.
  87. https://www.weetwatjegelooft.nl/les/openinginterview/.
  88. https://www.weetwatjegelooft.nl/les/wetenschappelijkestatus/ en https://www.weetwatjegelooft.nl/les/heliocentrischeparallel/.
  89. https://www.weetwatjegelooft.nl/les/rkkevolutie/
  90. https://www.weetwatjegelooft.nl/les/forumgesprek1/
  91. https://www.weetwatjegelooft.nl/les/exegesegenesis/
  92. https://www.weetwatjegelooft.nl/les/exegesegenesis2/.
  93. https://www.weetwatjegelooft.nl/les/plaatsmens/.
  94. http://www.sterrenstof.info/voor-wie-uitgekeken-is-op-netflix-en-disney/
  95. https://www.weetwatjegelooft.nl/les/evolutieziel1/.
  96. https://www.weetwatjegelooft.nl/les/evolutieziel2/.
  97. https://www.weetwatjegelooft.nl/les/evolutieziel3/.
  98. https://www.weetwatjegelooft.nl/les/adamenchristus1/.
  99. https://www.weetwatjegelooft.nl/les/adamenchristus2/.
  100. https://www.weetwatjegelooft.nl/les/adamenchristus3/.
  101. https://www.weetwatjegelooft.nl/les/adamenchristus4/.
  102. https://www.weetwatjegelooft.nl/les/forumgesprek2/.
  103. https://www.geloofenwetenschap.nl/index.php/nieuws/item/1034-videos-over-schepping-en-evolutie-online.
  104. https://drpdevries.com/2020/03/23/en-god-zag-dat-het-goed-was/.
  105. https://willemjanblom.wordpress.com/2020/03/23/theistische-evolutie-en-natuurlijk-kwaad-1/.
  106. https://willemjanblom.wordpress.com/2020/03/26/theistische-evolutie-en-natuurlijk-kwaad-2/.
  107. https://willemjanblom.wordpress.com/2020/03/28/theistische-evolutie-en-natuurlijk-kwaad-3/.
  108. https://logos.nl/en-god-zag-dat-het-goed-was-de-discussie-over-schepping-en-of-evolutie-is-opnieuw-aangewakkerd/.
  109. https://willemjanblom.wordpress.com/2020/04/03/theistische-evolutie-en-natuurlijk-kwaad-4/.
  110. https://logos.nl/heeft-de-redactie-van-logos-instituut-zich-bekeerd-tot-universele-gemeenschappelijke-afstamming/.

Gerelateerde berichten:

Peter Borger - Terug naar de Oorsprong boekNieuw! Herziene uitgave ‘Terug naar de oorsprong’ van dr. Peter Borger

Abonneer je op onze maandelijkse nieuwsbrief!

Nu trending

Top 3 deze maand

Top 5 aller tijden