Recent genetisch onderzoek wijst uit dat een uitgestorven olifantensoort nauwer verwant is aan de Afrikaanse bosolifant dan dat deze bosolifant verwant is aan zijn naaste nog levende soort.
Er zijn vandaag de dag nog drie olifantensoorten in leven: de Afrikaanse bosolifant (Loxodonta cyclotis), de Afrikaanse savanneolifant (Loxodonta africana) en de Indische olifant (Elephas maximus). Een internationaal team van wetenschappers heeft het DNA van de uitgestorven ‘rechttandolifant’ Palaeoloxodon antiquus in kaart gebracht. Tot hun verbazing bleek hieruit dat deze uitgestorven, 4 meter hoge olifant nauw verwant was aan de bosolifant. Zo nauw zelfs, dat de bosolifant dichter bij P. antiquus staat dan bij de savanneolifant. En dat terwijl de twee Afrikaanse olifantensoorten zo dicht bij elkaar staan dat vroeger werd gedacht dat ze dezelfde soort waren.
Deze ontdekking betekent dat de olifantenstamboom moet worden aangepast. Tot nu toe dacht men namelijk dat P. antiquus een naaste verwant was van de Indische olifant. Bij dit onderzoek keken de wetenschappers naar het gewone DNA van olifanten, en naar het zogenaamde ‘mitochondriale DNA’, dat in de mitochondriën en dus buiten de celkern wordt gevonden. Op basis van de verschillen tussen de bekeken DNA-sequenties en de veronderstelde snelheid waarmee die verschillen in het DNA terechtkomen (de mutatiesnelheid) berekende men dat de gezamenlijke voorouder van Palaeoloxodon en de bosolifant 1,5 tot 3,5 miljoen jaar geleden leefde. De gezamenlijke voorouder van de bos- en savanneolifant leefde daarentegen tussen 3,9 en 7 miljoen jaar geleden.
Hoe kijken creationisten hier tegenaan? Zij onderschrijven de verwantschappen, maar vinden de tijdsschaal wat aan de lange kant. Volgens hen hebben de onderzoekers een veel te lage mutatiesnelheid gebruikt. Die mutatiesnelheid is namelijk (indirect) geijkt op fossielen, en aan die fossielen kennen ze veel te hoge leeftijden toe. Als de fossielen in feite jonger zijn, dan liggen de mutatiesnelheden in werkelijkheid hoger, en wordt de tijdschaal korter.
Dit artikel is met toestemming overgenomen uit Weet Magazine. De volledige bronvermelding luidt: Nunen, H. van, 2017, Familieboom olifant moet op z’n kop, Weet 46: 9.
