Geknutsel met DNA

Amerikaanse wetenschappers van het J. Craig Venter Institute beweren dat ze erin zijn geslaagd om zelf een levend organisme te maken. Deze opzienbarende claim werd onlangs door het tijdschrift Science als ‘een doorbraak in kunstmatige biologie’ in het nieuws gebracht. Een verontrustende bewering? Is er dan geen God nodig om leven te maken?

Wat is er precies gedaan door de wetenschappers van het J. Craig Venter Institute? Eerst haalden ze alle DNA uit de bacterie Mycoplasma capricolum. Vervolgens kochten ze alle genen van een andere bacterie, Mycoplasma mycoides, en zetten deze in de juiste volgorde aan elkaar. Dit genoom stopten ze in die Mycoplasma capricolum-cel, waarvan ze eerder het DNA hadden verwijderd. Het organisme dat daarbij ontstond kon zich gewoon weer vermenigvuldigen, waardoor er miljarden cellen ontstonden met de eigenschappen van Mycoplasma mycoides.

John Craig Venter wil deze techniek nu gaan gebruiken om milieuproblemen op te lossen. Hij wil het liefst een organisme maken dat koolstofdioxide (CO2) opneemt en consumeert. Ook ziet hij mogelijkheden om kunstmatige organismen te maken die na een ramp olie of andere giftige stoffen afbreken. Verder denkt Venter dat zulke organismen ingezet kunnen worden voor het maken van vaccins en een nieuwe manier zijn om voedingsstoffen te produceren. De onderzoeker is in gesprek met farmaceutische en brandstofbedrijven om de techniek in de komende jaren verder uit te kunnen breiden.[/su_box]

Leven geschapen?

Kritische wetenschappers vinden de claim dat er synthetisch leven is geschapen wel wat te ver gaan. Één van hen is de Delftse nanotechnoloog Cees Dekker. ‘In de paper noemen de onderzoekers het resultaat van hun handelen een ‘synthetische cel’. Dat gaat mij te ver, omdat ze feitelijk maar een deel van de cel hebben veranderd, het DNA. Een essentieel component, dat wel, maar het is iets anders dan een hele cel opbouwen uit levenloze materialen,’ aldus Dekker op de website van het programma Noorderlicht.

Kip of ei

Ook moleculair bioloog Peter Borger zegt op zijn (onlangs opgeheven) weblog dat het wel wat meevalt met Venters claims.¹ ‘Hij doet niet echt iets opzienbarends. In principe gaat Venter uit van twee functionerende auto’s. Hij haalt de motors uit beide, waarna hij er één weggooit en de andere precies nabouwt. Die zet hij dan terug in de ene overgebleven auto. Op de keper beschouwd maakte hij geen nieuwe auto, maar vernietigde hij er juist één om de andere weer te laten functioneren. Het is maar net hoe je dit soort dingen in het nieuws brengt… Maar er schuilt wel potentieel gevaar in een micro-organisme dat alleen maar CO2 vreet. We moeten dit soort ontwikkelingen niet al te veel bejubelen en veel kritischer zijn. Als Venter een eigen genetische code zou ontwerpen en die zou weten te koppelen aan een nieuw soort biochemie, en hij zou dat aan de praat krijgen zonder gebruikmaking van een reeds levend organisme, ja… dat zou pas opzienbarend zijn. Maar dat zal niet gebeuren, want voor DNA-synthese heb je eiwitten nodig en die eiwitten moeten eerst in DNA gecodeerd worden. Het bekende kip-eiprobleem’, aldus Borger.

Dit artikel is met toestemming overgenomen uit Weet Magazine. De volledige bronvermelding luidt: Kiel, M.P., 2010, Geknutsel met DNA. Heeft de mens echt een levend wezen geschapen?, Weet 3: 47.

1. Dr. Borger schreef een boek met als titel Terug naar de oorsprong. Dit boek is hier in onze webshop te koop.