Hoe tank-dino’s (Ankylosauria) wetenschappers verbazen

Rustig staat het logge beest aan de rivieroever. Het buigt zijn kop en neemt wat slokken van het verkoelende rivierwater. Plots heft het zijn kop op. Een donderend geraas verbreekt namelijk de stilte, het logge beest wil nog maken dat het wegkomt, maar… het wordt meegesleurd door een stortvloed van water en verdrinkt.¹

Als je in de leefomgeving van dinosauriërs had geleefd dan zou je hier ooggetuige van geweest zijn. Soms lichten belangwekkende vondsten ook een tipje van de sluier op, zoals het fossiel dat vorige week gepresenteerd werd. Op 21 maart 2011 was Shawn Funk in Alberta Millennium met zijn grote machine aan het graven in de teerzanden. Hij stuitte op iets hards, veel harder dan het omliggende sediment. Wat hij gevonden had, was een dinosaurusfossiel van meer dan een ton in gewicht. Het fossiel werd verscheept naar een museum in Alberta en werd voorwerp van onderzoek door deskundigen. Het werd een meerjarenplan van zorgvuldige opgraven en prepareren dat een schat aan informatie en nieuwe inzichten opleverde. Een verslag van het onderzoek werd gepresenteerd in het juni-nummer van USA National Geographic.²

Beschrijving vondst

Het gaat om het meest complete exemplaar van een nodosaurus ooit gevonden. De nodosaurus heeft in tegenstelling tot zijn neef de ankylosaurus geen benige knots aan zijn staart maar kent wel grote benige uitsteeksels aan de zijkant ter bescherming. Deze vondst had ook van die decimeter lange ‘spikes’ aan de schouders. Deze ‘spikes’ dienden waarschijnlijk om indruk te maken op soortgenoten en om rivalen te intimideren. De ankylosauria worden door de zware bepantsering ook wel de tanks onder de dinosauriërs genoemd. De nodosaurus was vermoedelijk lid van het Ankylosauria-baramin.³

Het dinofossiel kent opmerkelijke details zoals de benige platen op de schedel, een voorpoot en gefossiliseerde huid. Volgens de onderzoekers was deze nodosaurus 5,5 meter lang en woog hij 1500 kilo. Het fossiel heeft een hoog fossilisatieniveau. Dat komt omdat de dino snel begraven werd. Volgens kenners is een dergelijk fossiel vinden net zo zeldzaam als een loterij winnen. Volgens paleontoloog Jakob Vinther, die werkte aan het fossiel, lijkt het net alsof het beest “vorige week hier nog rondliep. Ik heb nog nooit zoiets gezien.”

Onderzoekers speculeren dat het beest aan de rivieroever stond om daar te drinken maar dat een vloedgolf hem stroomafwaarts bracht. Uiteindelijk kwam het karkas in zee terecht en zonk het naar de bodem. De mineralen zorgde ervoor dat huid en pantser snel geconserveerd werd. Voor creationisten is deze snelle begraving geen enkel probleem, integendeel: het past bij een turbulent verleden. De creationisten die het Rekolonisatiemodel volgen zullen een vergelijkbaar scenario voorstellen als de naturalisten doen. Creationisten die denken dat veruit de meeste dino’s zijn omgekomen tijdens de zondvloed zullen wellicht het drink-rivier-scenario speculatief vinden maar zullen onderschrijven dat een dergelijke vondst het resultaat is van snelle sedimentatie. Dat we deze prachtige vondst hebben, is volgens de wetenschappers een kwestie van geluk. Uiteraard niet voor de nodosaurus. Hij moest het met de dood bekopen.

Zacht weefsel

Het lijkt alsof de ankylosauria al hun geschut dit jaar willen inzetten, want er werd naast bovengenoemde vondst ook nog een ankylosaurus gevonden in de Judith River Formation (Montana, VS).⁴ Het gaat om de meest complete ankylosaurus die er ooit gevonden is in Noord-Amerika.⁵ Er is ook weefsel bewaard gebleven zoals osteodermen met zacht weefsel, afdrukken van de huid en donker weefsel dat lijkt op keratine. Naturalistisch wordt deze ankylosauriër gedateerd op 75 tot 80 miljoen jaar. Maar hoe kan dergelijk zacht weefsel zo lang bewaard blijven? Welk mechanisme zit daarachter? Of gaat de grote hoeveelheid zacht weefsel in fossielen dat in de 21e eeuw gevonden wordt, zorgen voor een paradigma shift binnen de naturalistische paleontologie?

1. Met dank aan The Washington Post die mij als eerste op het idee bracht hier een artikel over te schrijven: https://www.washingtonpost.com/news/morning-mix/wp/2017/05/12/rare-as-winning-the-lottery-new-dinosaur-fossil-so-well-preserved-it-looks-like-a-statue/?utm_term=.72280b040805.
2. Greshko, M., 2017, Turned into stone. How a Canadian mine yielded one of the best preserved dinosaurs ever found, National Geographic USA 2017 (6): 92-105. De prachtige platen uit het artikel kunnen we vanwege copyrights helaas niet laten zien.
3. Ik spreek hier van vermoedelijk omdat hier nog geen officieel onderzoek van de baraminologen (zowel creationistische biologen als paleontologen) naar gedaan is.
4. Arbour, V.M., Evans, D.C., 2017, A new ankylosaurine dinosaur from the Judith River Formation of Montana, USA, based on an exceptional skeleton with soft tissue preservation, Royal Society Open Science 2017 (5): 1-28.
5. Merk op dat de vondst in Canada geen ankylosaurus is maar een nodosaurus.