Naturalis is weer open. Het is vakantie. Dan is het weer eens tijd om bij Naturalis te gaan kijken. Dus togen we op een dag op pad naar Leiden om al het moois te bewonderen dat Nederlandse biologen in de loop van de tijd verzameld hebben en nu prachtig is tentoongesteld in het bijzondere gebouw van Naturalis. Zoals bekend is men bij Naturalis aanhanger van de gedachte dat de aardbol miljarden jaren oud is en dat het leven zich over deze lange tijdsspanne heeft geëvolueerd.
Een van de hot spots is het stukje van het schedeldak en van het dijbeen van een mens die Homo erectus wordt genoemd en waarvan de resten in 1890 in Trinil in Indonesië werden opgegraven door Eugene Dubois, een Nederlandse wetenschapper. Deze mens heeft in haar eentje een heel vertrek en film ter beschikking gekregen. Volgens de film werden duizenden kubieke meters grond afgegraven door grote graafploegen en werden 40.000 fossielen gevonden voordat uiteindelijk dat stukje schedeldak van deze mens gevonden werd. Wat een monnikenwerk is dat geweest! Dubois noemde zijn vondst Pithecantropus erectus, de rechtopstaande aapmens. Hij dacht de link tussen mens en aap gevonden te hebben, waar hij zo ijverig naar op zoek was, de Javamens.
Tussen al die fossielen zaten ook zoetwaterschelpen. Op een schelp die door Dubois in 1891 werd gedolven werden meer dan honderd jaar later (rond 2014!) krassen aangetroffen die daarin duidelijk expres waren aangebracht. Wetenschappers hebben deze krassen onderzocht en geconcludeerd dat de krassen lang geleden zijn aangebracht. Ook de krassen vertonen sporen van verwering. De inscripties zouden zo’n 500.000 jaar oud zijn en door H. erectus gemaakt. Fascinerend. De krassen moeten met een vaste hand en goede coördinatie zijn aangebracht. De symbolen die zijn aangebracht lijken van links naar rechts op een wiskundige wortel teken, een slordige drie, een H en een M. Van de H zijn de twee staande streepjes mooi parallel, ook de streepjes van de M zijn mooi symmetrisch. Het dwarsstreepje van de H zou door verwering kunnen zijn ontstaan. Uit bestudering van andere schelpen bleek dat H. erectus de schelpen opende door met een haaientand een gaatje te boren op precies de plaats waar de sluitspier op de schelp aanhecht. H. erectus moet dus geweten hebben hoe de anatomie van de schelp was en een goede fijne motoriek hebben bezeten. Tenslotte bleek dat H. erectus schelpen gebruikte als gereedschap, bijvoorbeeld als mes.
Van H. erectus is (nog) geen DNA gevonden. Uit DNA onderzoek blijkt dat wij, hedendaagse mensen gemeenschappelijke nakomelingen hadden Neanderthalers en met de Denisova-mens. Ook bleek daaruit dat de Denisova-mens nog weer gemeenschappelijke nakomelingen had met een nog geheel onbekende geslachtslijn. Er wordt gesuggereerd dat dit H. erectus zou zijn.
Al met al is het duidelijk dat H. erectus vaardigheden had die precies passen bij die van een normaal ontwikkelde mens. Er zijn geen redenen om te denken dat H. erectus anders was dan wij, zonen en dochters van Adam en Eva.
Zie ook het project wat onze medewerker Jan van Meerten momenteel aan het opzetten is rondom dit museum.
