Het was onlangs groot nieuws: de Bijbelse stad Sodom zou zijn gevonden! Sodom heeft mogelijk ten noordoosten van de Dode Zee gelegen, in het huidige Jordanië. Althans, dat oppert archeoloog Steven Collins van Trinity Southwest University in New Mexico (VS). Heeft hij het bij het rechte eind? Oudtestamenticus Mart-Jan Paul denkt van niet.
In oktober 2015 meldden de websites Christianity Today en The Huffington Post dat de kans groot is dat Sodom is gevonden. Het werd gepresenteerd alsof het hot newswas, maar is het dat ook? Nee, zegt MartJan Paul. „Collins draagt zijn visie al jaren uit. Door de publicatie van deze berichten laait de discussie weer op. Je kunt heel wat bezwaren tegen Collins’ visie in brengen.”
Tegenwerping 1
Collins – die de oude stad Tall el-Hammam opgraaft en denkt dat dit Sodom is – ontleent een belangrijk argument aan Genesis 13. Hier wordt volgens hem duidelijk dat Abram en Lot vanuit Bethel Sodom konden zien. Paul: „Er staat echter dat beide mannen de Jordaanvlakte zagen, die als de hof van Eden was voor de vernietiging van Sodom en Gomorra. Er staat niet dat zij Sodom zagen. Lot ging wonen in de steden van de vlakte en zette zijn tenten op tot bij Sodom. Als herdersvorst moest hij steeds weer nieuwe gebieden voor de kudden opzoeken en de stad Sodom kan dus een heel eind verder hebben gelegen dan waar hij in eerste instantie woonde. Pas later nam Lot,
volgens Genesis 19, zijn intrek in Sodom.”
Tegenwerping 2
Genesis plaatst Sodom in het dal Siddim, dat later de Zoutzee werd (Genesis 14:3, 10). Tall el-Hammam ligt daarentegen zo’n 6 kilometer ten noorden van de huidige Dode Zee. Paul wijst ook op het feit dat het dal Siddim vol asfaltputten was. „Die ontbreken in de omgeving van Tall el-Hammam.”
Tegenwerping 3
Collins heeft materiaal gevonden van een militaire belegering, waaronder slingerstenen. Ook die vormen een tegenwerping. „Dat materiaal kan niet afkomstig zijn van het leger van koning Kedor-Laomer uit Genesis 14, want daarboven zou een grote brandlaag moeten liggen.”
Tegenwerping 4
Er is nogal wat aardewerk gevonden dat volgens Collins op 1650 v.Chr. moet worden gedateerd. Paul: „Maar dat is vroeger dan de meeste geleerden doen. Zij plaatsen dit in 1400 v.Chr.” Het blijkt dat het gevonden aardewerk uit dezelfde tijd stamt als het aardewerk uit verwoestingslaag IV van een andere grote stad: Jericho. „Beide steden zijn volgens deze vondsten ongeveer gelijktijdig verwoest. Maar hoe kan dat als Sodom in de tijd van Abraham omgekeerd werd en Jericho ingenomen werd in de tijd van Jozua?” Abraham leefde volgens Paul omstreeks 2100 v.Chr. (of eventueel 1900 v.Chr.) maar echt niet veel later. „Dat is minstens vijfhonderd jaar eerder dan Jozua! Omdat Collins zijn eigen opgraving als uitgangspunt neemt, is hij gedwongen de chronologische gegevens in Genesis, inclusief de leeftijden van de aartsvaders, symbolisch op te vatten. Het is begrijpelijk dat de meeste geleerden hem hierin niet navolgen.”
Waar is Sodom dan?
Paul denkt dat Sodom ten zuiden van de Dode Zee lag. „Daar zijn ook verbrande steden gevonden. Bovendien zijn daar grote begraafplaatsen aangetroffen. Dat wijst erop dat er grote steden waren. Daarbij komt dat Zoar traditioneel altijd ten zuiden van de Dode Zee wordt aangewezen. Dat was een plaats dicht bij Sodom, zodat Lot erheen kon vluchten.” Welke Bijbelse stad heeft Collins dan wel gevonden? Paul: „Tall el-Hammam was een belangrijke stad in de oudheid. Er zijn op het ogenblik meer aanwijzingen voor de gelijkstelling met de Amoritische stad Hesbon, veroverd door de Israëlieten in de tijd van Mozes.”
Dit artikel is met toestemming overgenomen uit Weet Magazine. De volledige bronvermelding luidt: Demoed, J.F.A., 2010, Is de verwoeste stad Sodom eindelijk gevonden?, Weet 36: 48.
