Elk jaar in september komen de geologen en geologisch geïnteresseerden van Wort und Wissen bij elkaar voor een “Tagung,” een conferentie. Wort und Wissen1 kun je zien als een oudere Duitstalige zusterorganisatie van ons Nederlandstalige Logos Instituut. Binnen de organisatie zijn er verschillende “Fachgruppen” van specialisten, zoals voor o.a. biologie, archeologie en geschiedenis, natuurkunde en kosmologie, maar ook voor economie. De Tagung, twee dagen excursies en twee dagen lezingen, vond dit jaar (2017) plaats in en in de omgeving van Kloster Tiefenthal in Eltville nabij Wiesbaden. Naast Duitsers namen vertegenwoordigers uit Oostenrijk, Zwitserland, Frankrijk, Groot-Brittannië en Nederland deel.
Wort und Wissen
Tijdens de eerste excursiedag maakten we kennis met de geologie van het Taunus gebergte en het daar doorheen lopende Rijndal. Van het gebergte werden verschillende gesteententypen (leisteen, taunuskwartsiet, vulkanische as, phylliet) en plooiingsstructuren bekeken. Deze veldwerkexcursie was uitsluitend beschrijvend. Hoe deze geologie binnen een Bijbelse korte chronologie passen kwam niet uitgebreid aan de orde. Wat de Rijn betreft kwam het bijzondere stroompatroon aan de orde. Deze rivier wijkt bij Wiesbaden van zijn oorspronkelijke strikt noord-zuid lopende route is af. Daar stroomt de Rijn via een nauwe corridor in westelijke richting dwars door het Taunusgebergte. Er werd uitgelegd hoe dat te verklaren is.
Op de tweede excursiedag trok het gezelschap naar de Grube Messel, niet ver van Darmstadt, dat eveneens op de UNESCO werelderfgoedlijst staat. In de conventionele geologie wordt dit gezien als een plaats waar na een vulkaanuitbarsting tijdens het Eoceen een kratermeer (een z.g.n. “maar”) is ontstaan dat gedurende miljoenen jaren langzaam is dichtgeslibd met kleiachtig sediment. Daardoor is een uit dunne laagjes bestaande schalie (Ölschiefer) gevormd. In het meer zijn veel dieren en planten vanuit een (sub)tropische omgeving terecht gekomen, die nu als bijzonder goed geconserveerde fossielen teruggevonden worden. Beroemd is de groeve om onder meer het grote aantal gevonden oerpaardjes (o.a. Eurohippus), de “vroege” primaat Darwinius masillae (bekend geworden als “Ida”), de vele schildpadden, krokodillen en vleermuizen. Binnen de groep werden ook argumenten voor een korte tijd ontstaan, i.p.v. de miljoenen jaren, geëvalueerd. Naast sedimentologische aanwijzingen voor snelle afzetting van de laagjes olielei in het kratermeer werd op een aantal subtiele fossiele kenmerken gewezen. Zo komen er veel resten van drachtige paardjes voor. Die verkeren allemaal in hetzelfde stadium van zwangerschap. Ook vind je veel schildpadden in paarstand. Deze feiten suggereren dat het kratermeer door een aantal seizoensgebonden modderstromen op catastrofale wijze is gevuld. In het museum bij de groeve worden een klein aantal (ook replica’s) van de bijzondere fossielen, veelal in kunsthars gegoten, getoond.
De lezingen waren heel divers. Het voert te ver om die hier uitgebreid te bespreken. Zo kwamen aan de orde de bijzondere erosiestructuren in Canada die wijzen op krachtige waterstromen (mega floods) die tijdens de ijstijd onder het ijs hebben gestroomd. Deze megafloods onder de ijskappen kunnen tot snelle uitbreiding van de landijskappen in zuidelijke richting hebben geleid. In het kader van de vele discordanties op aarde, waar lagen toegerekend tot verschillende geologische periodes (met daaraan verbonden verschillende hoge geologische ouderdommen) zonder erosieresten op elkaar liggen, werd een mogelijke verklaring voor de beroemde Siccar Point Unconformity van James Hutton besproken. Tijdens een andere lezing werd de “fine tuning” van de watercyclus op aarde aan de orde gesteld. De bijzondere geologie van IJsland kwam uitgebreid voorbij. IJsland ligt namelijk op een grens waar twee aardplaten, tot wel 1 meter per jaar, uit elkaar bewegen. De vele vulkanen, deels onder het ijs, en het ontstaan van nieuwe eilanden, zoals Surtsey, zijn daarvan duidelijke verschijnselen.
Eurohippus messelensis
Aandacht was er ook voor Coconino Sandstone laag die over een groot deel van de Verenigde Staten aanwezig is. Conventionele geologen zien die als een windafzetting. Creationistische geologen hebben de laag zorgvuldig onderzocht en hun resultaten wijzen alle erop dat de laag toch onder water is ontstaan, zodat die wel binnen een zondvloed scenario zou kunnen passen. Die zondvloed kwam zelf uitvoerig aan de orde tijdens een overzicht van de verschillende modellen die binnen creationistische kringen de ronde doen. Het gaat hier dan vooral om de vraag welke aardlagen van de geologische kolom tijdens het zondvloedjaar zijn afgezet en welke van na de zondvloed dateren. Het laatste woord is hierover nog niet gesproken en het zal nog veel discussie en artikelen in de wetenschappelijke tijdschriften geven. Maar dat is teken van actieve wetenschap.
Vermeldenswaard zijn de “gründlichkeit” van de organisatie van de Tagung, de goede onderlinge contacten en de harmonie als gelovigen die de deelnemers mochten ervaren. De volgende Tagung is gepland 13-16 september 2018 nabij de Bodensee. Aanbevolen, ook als men niet alle dagen kan deelnemen.
