Liefde en lust zijn niet hetzelfde, ook in de hersenen niet. Uit recente studies blijkt dat foto’s van geliefden bepaalde hersengebieden activeren die zeer zeker verschillen met de hersenpatronen die gekoppeld zijn aan lust. Wat dat wil zeggen? Je kunt je tot iemand seksueel aangetrokken voelen zonder dat er sprake is van liefde.
Iemand kan je benaderen met veel warmte, liefde en genegenheid, terwijl dit alleen maar gebaseerd is op lustgevoelens, met de bedoeling je tot seks te verleiden. Dat laten onderzoeksresultaten in de neurochemische wetenschap zien, beschrijven de auteurs van Hooked, het boek dat in deze artikelserie centraal staat. Seks voor en buiten het huwelijk is zo onschuldig niet!
Slechte start
McIlhaney en McKissic Bush wijzen op huwelijksstatistieken die aangeven dat een huwelijk dat begonnen is vóór de leeftijd van 21 jaar veel minder kans heeft om stand te houden dan huwelijken die na het 21-ste levensjaar zijn gesloten. Ook tonen de statistieken aan dat als jongeren reeds op hun zestiende met seks beginnen, ruim 44 procent van hen meer dan vijf seksuele partners heeft gehad wanneer ze twintig zijn. Dus hoe eerder jongeren met seks beginnen, hoe meer wisselende partners ze zullen hebben.
- Feromonen zijn chemicaliën die uitgescheiden worden door de huid en de zweetklieren. Als je ze door de neus inhaleert, kunnen ze onverwachte gedachten, gevoelens en gedragsreacties opwekken.
- Hoewel feromonen overgebracht worden door middel van geur, kunnen ze niet bewust worden geroken.
- Onderzoek toont aan dat feromonen betrokken zijn bij de seksuele aantrekkingskracht van een vrouw voor een bepaald type man. Maar deze beïnvloeding is onbewust, net als bij dopamine, oxytocine en de andere neurochemicaliën die eerder in deze artikelenreeks zijn besproken.
- Veel mensen denken dat hun keuze bepaald wordt door gevoelens van liefde, maar die keuze kan dus sterk beïnvloed zijn door feromonen. Deze stoffen vertroebelen het vermogen tot helder, onderscheidend denken.
Beloning
Als twee mensen seks hebben, lazen we in een eerder deel van deze serie, gebeurt er het volgende: allereerst wordt er dan dopamine in hun hersenen afgegeven dat hen voor deze daad ‘beloont’. Als dit seksueel contact zich met regelmaat tussen dezelfde partners voortzet, wordt er bij de vrouw oxytocine afgegeven en bij de man vasopressine. Deze twee stoffen verbindt die twee personen door middel van chemische veranderingen in de hersenen. Maar deze stoffen zorgen er ook voor dat er een verlangen komt naar meer seksueel contact. McIlhaney en McKissic Bush voegen hier nog iets belangrijks aan toe: regelmatig seksueel contact versterkt de hersenverbindingen (synapsen) die, zowel bij het mannelijke als bij het vrouwelijke brein, een belangrijke rol spelen in toekomstige seksuele contacten. Dit in tegenstelling tot de synapsen die seksuele terughoudendheid reguleren: zij worden juist verzwakt en uiteindelijk op non-actief gesteld.
Dierlijk gedrag?
Als dit belangrijke verschil al zo moeilijk is vast te stellen door geavanceerd neurochemisch onderzoek, moet je als ouders helemaal oppassen met een negatieve of afkeurende ‘kort-door-de-bocht’-reactie als een kind zegt: „ik ben verliefd.” Maar ook de jongere zelf moet alert blijven. Verliefdheidgevoelens kunnen heel intens zijn en zelfs de kenmerken van Obsessive Compulsive Disorder (OCD; dwang neurose) vertonen.
Geen koude computer
Aan het begin van deze serie artikelen werd de vraag gesteld of de neurowetenschap je iets kan leren over iets dat zo ondefinieerbaar en persoonlijk is als liefde. Het nieuwe neurowetenschappelijk onderzoek laat zien dat het menselijk brein een verbazingwekkend orgaan is dat nooit volledig kan worden begrepen. En het is nog moeilijker om te begrijpen wat het betekent om volledig mens te zijn. Het leven is geen verzameling van keuzes. De mens is geen robot die hopeloos verslaafd is aan een bepaald gedrag. Volgens de genoemde auteurs van Hooked is het belachelijk om te denken dat de mens niks meer is dan een groep (hersen)cellen of neurochemische stoffen die op de omgeving reageren.
De neurowetenschap toont aan dat het menselijk brein niet gewoon maar een koude, mechanische computer is die informatie verwerkt, maar een levend orgaan, dat zowel door liefde, emotie en vriendelijkheid, als door trauma, pijn en beledigingen (om maar iets te noemen) wordt gevormd. De auteurs benadrukken dat de onderzoeksresultaten die ze in dit boek presenteren slechts het topje van de ijsberg zijn. ‘Maar’, zo zeggen ze, ‘dat betekent niet dat wat we nu weten niet zonder consequenties zou zijn. De ontdekkingen die wij rapporteren zijn verifieerbaar. De lessen die we trekken uit de feiten die we presenteren, zijn praktisch, omdat ze laten zien op welke manier mensen in elkaar zitten. De aanbevelingen voor gedrag zijn realistisch en redelijk, omdat ze gebaseerd zijn op betrouwbare informatie over hoe we het best functioneren.’ Alle in deze artikelserie beschreven ingewikkelde processen en interacties van neurochemische stoffen zijn erop gericht om een langdurige monogame relatie te bewerken en die te versterken. Alleen zo wordt de gezinsstructuur (die zo cruciaal is voor iemands leven!) gesteund en verdiept.
De Bijbel begint met een huwelijk en eindigt ermee. Eva werd aan Adam tot vrouw gegeven en in het laatste Bijbelboek gaat het over de bruiloft van het Lam. Ook vindt het eerste wonder dat de Heere Jezus verricht op een huwelijksfeest plaats. En in de Efezebrief is het huwelijk van man en vrouw verweven met het huwelijk van Christus en de gemeente. Waarom zou God het huwelijk zo’n belangrijke plaats hebben gegeven?In de Bijbel staat vier keer de tekst: ‘Daarom zal een mens zijn vader en moeder verlaten, en zal zijn vrouw aanhangen, en die twee zullen tot een vlees zijn.’ God spreekt het uit na de schepping van de mens, de Heere Jezus haalt het aan als Hij onderwijst over echtscheiding en geeft daarbij scherp de grenzen aan. Ook de apostel Paulus haalt dezelfde tekst aan als hierover vragen komen van de gemeenten uit de heidenen.
Letterlijk
Nieuwe onderzoeken uit de neurowetenschap onderschrijven dat, bij nadere bestudering, de Bijbel méér letterlijk kan worden genomen dan soms wordt gedacht. In deze artikelserie worden die onderzoeken beschreven.
Uit liefde
Gods Woord geeft aan dat het doel van onderzoeken is: het verstaan en doorzien van Gods eeuwige Kracht en goddelijkheid (Romeinen 1:20). Dit mag je ook zien in het geheimenis van het huwelijk. Het mag je doen beseffen dat je als mens ‘niet te verontschuldigen’ bent (Romeinen 1:20). Het mag je temeer doen verlangen naar de ontmoeting met je Heere en Bruidegom. Met sterkere banden dan (biologische) liefdeskoorden heeft God je Zijn liefdesverklaring gegeven: een volmaakte overgave, uit liefde geboren.
