Was jij ook bij Opwekking 2017? Wij waren er met Logos ook. We hebben op de pinksterconferentie van stichting Opwekking veel jongeren ontmoet die op zoek zijn naar goede antwoorden. Loop je ook rond met vragen? Vind je de antwoorden die je krijgt te kort door de bocht? We zoeken graag samen met je naar antwoorden.
Gods Geest geeft lev – lef om vragen te stellen, hart om ze te beantwoorden
Afgelopen pinksterweekend stond Logos met een stand op de conferentie van stichting Opwekking. Thema van de conferentie was: Gods Geest geeft Lev. Dat laatste woord heeft iets dubbelzinnigs: het hint naar het Nederlandse lef en naar het Hebreeuwse לֵב (lev) dat hart betekent. Wat mij betreft een toepasselijk thema. Durf je te vragen? Durf je opzoek te gaan naar antwoorden? Er is lef voor nodig om vragen te stellen – en er is lef voor nodig om ze te beantwoorden. Er is hart, betrokkenheid nodig voor het samen zoeken naar antwoorden – en het getuigt van betrokkenheid, hart wanneer je vragen stelt.
Een druk bezochte stand
Al met al was het een zeer geslaagd weekend waarin we veel christenen spraken. Vrijwel iedereen die we spraken was blij met ons werk. Velen kenden ons nog niet en hebben zich op de nieuwsbrief geabonneerd. Er kwamen vooral veel studenten op onze stand af: regelmatig stond er een rij jongeren voor onze stand. Dit had mede te maken met de actie die we dat weekend hadden: studenten kregen een gratis studieboek als ze zich inschreven op onze nieuwsbrief. Er kwamen zelfs zoveel jongeren op de stand af, dat we al snel door onze boeken heen waren. Meer dan honderd studenten die te laat kwamen schreven zich in om het boek later thuis gestuurd te krijgen. We beloofden op zoek te gaan naar sponsors die de verzendkosten hiervan willen dragen.
Waarom ze zo graag dit studieboek wilden hebben? Omdat zij op zoek zijn naar antwoorden. In de gesprekken die we met de studenten voerden, bleek dat ze het soms lastig vonden antwoorden te vinden op hun vragen. Ook gaven ze aan dat er in hun kerk weinig over dit soort onderwerpen gesproken wordt. Een student vroeg ons: “Kunnen jullie er niet voor zorgen dat er volgend jaar meer seminars gaan over dit soort dingen?”
Waarom zijn jongeren zo op zoek naar antwoorden?
Deels heeft dat te maken met de leeftijdsfase: jongeren zijn bezig de wereld om zich heen te ontdekken. Als kind is ze van alles geleerd, nu willen ze zelf onderzoeken “hoe het zit”. Dit is dé leeftijdsfase waarin je als kerk jongeren kunt ondersteunen. Help ze in hun zoektocht naar antwoorden, door ze te wijzen op het juiste materiaal. Het is ook de leeftijdsfase waaronder de grootste kerkverlating plaatsvindt. Hoe dat komt? Sommige jongeren die we spraken gaven aan dat er in hun kerk geen antwoord wordt gegeven op hun vragen. Of dat de antwoorden die ze krijgen te gemakkelijk zijn, of te veel het gevoel geven dat de vraag niet serieus wordt genomen, of niet begrepen wordt.
Kerken reageren verschillend op de vragen van hun jongeren. Aan de ene kant zijn er bijbelvaste kerken die alle antwoorden voorkauwen – hier krijgt de jongere soms het idee dat zelf nadenken, zelf vragen stellen niet gewenst is. Aan de andere kant heb je kerken die de vragen van de jongeren niet écht beantwoorden – de vragen zijn een leuk onderwerp van gesprek, interessant om eens over te discussiëren, maar wat het antwoord ook is, ten diepste is dit niet van belang voor het behoud van de gelovige.
De bijbelvaste kerk: “leer mij volgen zonder vragen”
In sommige bijbelvaste kerken wordt op wetenschappelijke vragen ongenuanceerd geantwoord, worden antwoorden voorgekauwd, of worden vragen zelfs niet gesteld, omdat kritische vragen te veel lijken op twijfel. En twijfel is taboe. Vaak wordt teruggedacht aan wat Jezus tegen Thomas zei: “gelukkig zijn zij die niet hebben gezien en toch geloven”. Maar het mooie aan dat verhaal vind ik nu juist dat Thomas mócht voelen! Hij kon het niet geloven, stelde kritische vragen en Jezus liet het toe, kwam hem tegemoet. Deze kerken wil ik aanmoedigen: kom het ongeloof te hulp! Zoek samen naar antwoorden op moeilijke vragen. Ga ze niet uit de weg! Als je als kerk de antwoorden niet geeft, dan zoeken jongeren de antwoorden elders.
Het is me opgevallen dat dit het verhaal is van veel kerkverlaters: “ik had een moeilijke vraag, ik mocht hem niet stellen of de dominee had er geen antwoord op”. Vervolgens wordt de vraag tijdens de studie door een atheïst wèl beantwoord. Omdat dit het eerste antwoord is dat de jonge gelovige hoort, omdat nooit bijbelse antwoorden gezocht zijn bij zijn of haar vragen, verliest de jongere hier het geloof. Logisch ook, want hier is eindelijk iemand die mijn vragen wèl serieus neemt, die dezelfde vragen stelt die ik stel.
De zwijgende kerk: “het antwoord is niet belangrijk voor je behoud”
Aan de andere kant heb je kerken die de visie op schepping en andere wetenschappelijke zaken onbelangrijk vinden. Het zijn niet direct kerken die evolutie omarmen, maar er wordt gedacht dat het voldoende moet zijn te weten dat je door Jezus bent gered. God is Schepper. Hoe en wanneer is onbelangrijk. Als je als jongere in zo’n kerk met grote vragen zit, voel je je niet serieus genomen. Het kan zijn dat je met een kluitje in het riet wordt gestuurd: “die en die wetenschapper zegt dat geloof en evolutie prima samengaan”. Maar het feit dat een ander blijkbaar geen probleem ziet, lost mijn probleem toch niet op? Dit is een te gemakkelijk antwoord en doet geen recht aan de vragensteller.
Voor een ander kan de visie op Genesis los staan van behoud, maar als evolutie waar is, dan betekent dat dat Genesis geen geschiedenis vertelt, maar een geestelijk verhaal, ook al lijkt het van alle kanten dat de auteur zelf wel gelooft dat hij de geschiedenis beschrijft. En dat maakt de Bijbel in zijn geheel onbetrouwbaar. Voor sommigen staat het feit dat de evangeliën geschiedenis zijn helemaal los van het feit of boeken uit het oude testament geschiedenis zijn. Ik kan dat niet los van elkaar zien. Ik begrijp niet waarom het wèl van belang is de opstanding van Jezus als geschiedenis te zien, desnoods met filosofisch of wetenschappelijk bewijs, terwijl het niet belangrijk is of het begin van het verhaal – waarin nota bene de reden staat voor Jezus’ dood en opstanding – wel echt geschiedenis is.
Vragen stellen toont betrokkenheid
Veel volwassenen zijn gestopt met vragen stellen. Misschien omdat ze denken dat er toch geen antwoorden zijn. Misschien omdat ze denken dat die vragen niet relevant zijn voor hun geloof. Of misschien omdat ze denken dat echt geloof geen vragen stelt. Veel jongeren stellen wèl vragen en zijn op zoek naar antwoorden.
Maar soms lijkt het alsof vragen stellen ongewenst is: daar heb je weer zo iemand met een lastige vraag – waarom gelooft hij / zij het niet gewoon! Terwijl vragen stellen juist interesse toont. Jongeren die vragen, zijn geïnteresseerd in antwoorden, zijn dus betrokken. Die betrokkenheid verdwijnt vanzelf als de vragen onbeantwoord blijven, als de vragen niet leiden tot een goed gesprek. Straf je die interesse af, of ga je samen op zoek naar antwoorden, ook als je zelf het antwoord (nog) niet weet?
