Afgelopen jaar laaide het schepping-evolutie-debat weer op. Zeker aan het einde van het jaar werd het zogenoemde theïstisch evolutionisme (het geloof in een door God geleide evolutie) stevig gepromoot. Dat gebeurde bijvoorbeeld in de meest recente Radix een blad van ForumC (jaargang 41 nummer 4). Alle bijdragen die over Oorsprong gaan hebben een theïstisch evolutionistische insteek en een geluid van creationisten was helaas onvindbaar.
Maar past een theïstisch evolutie wel bij het christelijk geloof? Die vraag moet wat mij betreft ontkennend beantwoord worden. Niet dat een theïstisch evolutionist geen christen kan zijn, het is niet aan ons om daarover te oordelen (zie: 1 Sam. 16:7). Wel is het zo dat dit uitgangspunt je voor onnodige vragen zet. Is een theïstisch evolutionist zich hier van bewust? Graag wil ik een van de vele voorbeelden van zo’n onnodige vraag geven. Daarnaast wil ik laten zien dat er ook wetenschappers zijn die niet twijfelen aan de historische betrouwbaarheid van Genesis en prima wetenschappelijk werk verrichten.
Een van de grootste problemen voor een theïstisch evolutionist is de historische Adam. Onder theïstisch evolutionisten zijn er talloze hypothesen over wat we met Adam aan moeten: was het een leermodel?, was het een mythisch figuur? of was het een clanoverste (en dus een historisch figuur) die gevallen is? En wanneer leefde die Adam dan? Op die vragen zal een theïstisch evolutionist je een speculatief antwoord moeten geven. Terwijl de Schrift Adam de eerste mens noemt. Trouwens, onze belijdenisgeschriften doen dat ook. Zij noemen Adam en Eva ‘onze eerste voorouders’. Graaf in Het Schatboeck van Zacharias Ursinus en je zult zien dat de samenstellers van dat boek uitgaan van een jonge aarde, een zesdaagse schepping en een historische zondeval. Ook in de eeuwen daarna werd dit door veel theologen geaccepteerd. En als je denkt dat er toen geen tegenstand was op dit gebied dan heb je het mis: in de zeventiende eeuw leefde er in Europa een man met de naam Isaac La Peyrère (1596-1676). Hij presenteerde de theorie dat er mensen bestonden die vóór Adam en Eva geleefd hadden, die hij pre-adamieten noemde. De opvattingen van La Peyrère werden echter bestreden door de gereformeerde orthodoxie en als on-Bijbels, zelfs ketters, beschouwd. Zijn theorie werd verworpen en veroordeeld. Nu steekt deze theorie echter weer de kop op in verschillende evangelische, hervormde en reformatorische kringen. Qua leerstellingen, zo blijkt, is er niets nieuws onder de zon. Maar het lijkt er nu op dat veel theologen de theorie van de pre-adamieten niet verwerpen maar omarmen. Dat raakt de kern van het christelijke geloof. De Heere Jezus verwijst naar Adam en Eva als eerste mensenpaar en ook de apostel Paulus verwijst naar Adam in Romeinen 5. Hebben beiden onjuistheden verkondigd als het gaat om onze oergeschiedenis? Wat is er dan nog wel waar van de woorden van Jezus en Paulus?
Verder kun je jezelf de vraag stellen of het nodig is om als (toekomstig) wetenschapper te twijfelen aan de geschiedenissen in Genesis. De werkelijkheid is altijd ingewikkelder dan dat wij in onze modellen kunnen gieten. Het is daarom onverstandig om een natuurwetenschappelijke filosofie in het theologische raamwerk te bouwen. Dat is in het verleden ook gebeurd met het Aristotelianisme en dit leidde tot grote problemen in de kerk. Daarnaast zijn er verschillende wetenschappers die vanuit een Schriftgetrouwe visie wetenschap bedrijven. Zo hebben in het recente verleden zes wetenschappers met een doctorstitel (waaronder een geofysicus en twee geologen) de handen ineengeslagen en een model ontwikkeld die de plaattektoniek verklaart binnen een korte chronologie. De titel van het model is veelzeggend: Catastrophic Plate Tectonics. En recent verscheen er een artikel van drie creationistische wetenschappers op de website van Nature over stroomrichtingen in sedimenten. Het voert te ver om hierover uit te wijden. Wat ik wil zeggen is dit: als je twijfelt kun je beter contact opnemen met dergelijke wetenschappers dan verschillende christelijke waarden verkopen of ad hoc herinterpreteren. Wegglijden in het drijfzand van neodarwinisme leidt tot onoverkomelijke problemen!
