Het uitschakelen van een regulerend gen in de zeeanemoon Nematostella vectensis leidt tot de vorming van een nieuw celtype, een soort kleefcel, die bij deze soort nog niet eerder is waargenomen. Wetenschappers bespreken deze bevinding in het kader van evolutie, maar dit wijst veel duidelijker naar het bestaan van structuren die tevoren al bestonden. Vanuit de visie op een schepping is het begrijpelijk, dat levende wezens met meer oproepbare vermogens zijn toegerust dan ze normaal nodig hebben.
Levende wezens hebben sluimerende bouwplanmodules die normaal niet worden gebruikt, maar die onder bepaalde voorwaarden beschikbaar zijn. Wie zou bijvoorbeeld gedacht hebben dat sommige kruidachtige planten een soort ‘houtmodule’ bezitten, die ze onder bepaalde omstandigheden kunnen activeren en daardoor houtachtig worden?1 Heeft dit iets met evolutie te maken? Nauwelijks, want een component die door een omgevingsprikkel of een kleine genetische verandering gebruiksklaar kan worden opgeroepen, was er kennelijk al van tevoren; zijn ontstaanswijze is hier niet aan de orde.
Leslie Babonis van de Cornell University rapporteerde onlangs over een verbazingwekkend voorbeeld van een latent (verborgen) orgaan in kwallen, tijdens het virtuele jaarlijks congres van de Society for Integrative and Comparative Biology.2 Kwallen zijn berucht om hun netelcellen, waarvan de angels huidreacties en hevige pijn veroorzaken. Babonis ontdekte dat een enkele genetische schakelaar stekende netelcellen kan omzetten in cellen die aan een oppervlak kunnen blijven kleven. Hierdoor kan het dier in de loop van de ontwikkeling van de vrij bewegende larve naar het vaste (sessiele) organisme nieuwe oppervlakken koloniseren. De stekende cellen van de kwal hebben verschillende verschijningsvormen. De netelcellen (nematocyten) schieten minuscule, met gif geladen harpoenen af, terwijl sommige netelcellen in zeeanemonen en koralen draden van kleverig materiaal afscheiden die de dieren kunnen gebruiken om zich te verankeren in substraten zoals modder.
Babonis en haar team onderzochten de 5 cm lange, transparante zeeanemoon Nematostella vectensis. De onderzoekers schakelden het Sox2-gen uit, dat bij veel andere dieren belangrijk is voor de neurale ontwikkeling. Het blijkt, dat als gevolg hiervan nematocyten kromme harpoenen vormden in de toppen van de tentakels, maar op de lichaamswand ontbraken de nematocyten; in plaats daarvan werden vette netelcellen gevormd, zogenaamde robuuste spirocyten, die (bij andere soorten) bekend staan om hun plakkerigheid. Deze cellen waren nog nooit eerder bij deze soort waargenomen. Blijkbaar heeft het Sox2-gen de functie van een schakelaar. Wanneer het gen actief is, vormen zich stekelcellen, anders worden spirocyten gevormd, maar dan alleen in de lichaamswand. Het is nog niet bekend of Sox2 ook belangrijk is voor de vorming van spirocyten bij andere neteldieren.
Dergelijke regulerende genen, die als schakelaars werken, zijn op zichzelf geen nieuwe ontdekking; ze staan bekend als homeotische mutaties. Dergelijke mutaties kunnen bijvoorbeeld de antennes van een insect in poten veranderen. Nieuw is echter dat dergelijke veranderingen ook optreden in vormen die als eenvoudig en qua afstamming als basale vorm worden beschouwd. “Normaal gesproken verwacht je niet dat organismen in staat zijn om organen te produceren die ze normaal niet ontwikkelen”, zegt Nicole Webster, evolutiebioloog aan Clark University.3 Je kunt dat inderdaad niet verwachten als het om een nieuwvorming zou gaan. Maar dat is duidelijk niet het geval. Het plotseling verschijnen van de adhesieve cellen (spirocyten) is een nogal indrukwekkend voorbeeld van het feit dat levende wezens bouwplanmodules op zak hebben, die al volledig ontwikkeld en op aanvraag beschikbaar zijn. Het is van ondergeschikt belang of de experimenteel geconverteerde stekende cellen echte spirocyten zijn. De informatie voor de vorming van deze gespecialiseerde cellen was in elk geval al beschikbaar.
Evolutie? Naast het beschreven fenomeen is het ook opmerkelijk hoe deze bevinding wordt becommentarieerd door de wetenschappers: het wordt in de context van evolutie geplaatst, hoewel er helemaal geen evolutionaire verandering werd waargenomen. Nicole Webster gelooft dat de studie laat zien hoe de evolutie van nieuwe eigenschappen op kleine schaal – verschillende celtypen – kan plaatsvinden en tot grotere gevolgen kan leiden. Pennisi merkt op: “De studie suggereert dat dit type omschakeling honderden miljoenen jaren heeft bijgedragen aan evolutionaire verandering.” Zij citeert Billie Swalla, evo-devo-onderzoeker aan de Universiteit van Washington in Seattle: “De netelcellen zijn een geweldig modelsysteem voor het bestuderen van de evolutie en diversificatie van nieuwe celtypen.” En Kristen Koenig, evolutiebioloog aan de Harvard University, ziet het zo: “De ontdekking [levert] zinvolle observaties op over hoe nieuwe celtypen zich ontwikkelen en op nieuwe locaties aankomen.”
Hier wordt evolutie duidelijk ingelezen in de experimentele bevindingen. Je krijgt de indruk dat bevindingen als in een reflex worden geclassificeerd volgens een evolutionair principe. Dit levert echter geen echte verklaringen op en in plaats daarvan ontstaan nieuwe vragen: Hoe zijn de gespecialiseerde soorten netelcellen oorspronkelijk ontstaan? Hoe kan het vermogen om kleefcellen te vormen in een latente toestand behouden blijven? Vanuit de visie op een schepping kunnen de bevindingen echter ongedwongen worden opgevat: levende wezens zijn uitgerust met meer vermogens dan ze gewoonlijk nodig hebben, maar kunnen die onder bepaalde omstandigheden oproepen. Dat is een indicatie van vooruitziend handelen en dus van een Maker.
Dit artikel is met toestemming overgenomen van Genesisnet.info. Het originele artikel is hier te vinden.
