Vraag
Virussen hebben volgens de gangbare opvatting miljoenen jaren nodig gehad om de vele aanpassingen te verwerven waardoor ze in staat zijn een cel binnen te dringen en te overmeesteren. Nu kan ik me moeilijk voorstellen dat een virus intelligent is ontworpen door de Schepper. Kan hij ook in een paar duizend jaar zijn gevormd tot wat hij nu is? Bioloog Peter Borger betoogt in zijn boek ‘Terug naar de oorsprong’ dat RNA-virussen afkomstig zijn van cel-RNA, en dus niet vanaf nul hoefden te beginnen. Hij zegt dat dit slechts een beperkte groep is. Zouden daar de huidige sterk aangepaste virussen vandaan komen?
Antwoord
Volgens Borger, die ook medewerker is van Weet Magazine, kunnen RNA-virussen in enkele stappen ontstaan vanuit zogenaamde ‘transposons’, die je in de genomen van alle levende wezens aantreft. Transposons zijn ‘springende genen’: stukjes DNA die van de ene naar de andere plaats in het genoom kunnen springen. Volgens Borger functioneren transposons normaal gesproken als ‘schakelaars’ die nieuwe variatie genereren door ervoor te zorgen dat reeds bestaande genetische eigenschappen op een andere manier worden gebruikt.
RNA-virussen ontstaan doordat deze transposons genen oppikken die hen in staat stellen de cel in en uit te komen. Het ontstaan van RNA-virussen is dus te begrijpen door een recombinatie van reeds bestaande genetische informatie. Je kunt de genen waarmee RNAvirussen hun gastheercellen binnendringen dan ook vaak gewoon terugvinden in het genoom van de gastheer zelf. RNA-virussen hoeven niet vanuit het niets te evolueren, maar kunnen in enkele stappen in het genoom ontstaan. Andere virussen, met name de grote DNA-virussen, zoals het mimivirus, ontstaan volgens Borger waarschijnlijk vanuit micro-organismen. Er is dan sprake van een verlies van genetische informatie.
Met het ontstaan van virussen (al dan niet ziekteverwekkende) gaan dus geen miljoenen jaren gepaard. Virussen kunnen theoretisch in een paar generaties ontstaan. De details kun je lezen in Borgers boek ‘Terug naar de Oorsprong‘.
Dit artikel is met toestemming overgenomen uit Weet Magazine. De volledige bronvermelding luidt: Anoniem, 2014, Zijn virussen zo geschapen?, Weet 27: 47.
